|
bn. WEDDE (VÓÓR 1594)
1. Gedenktekenen
a. Grafzerk
| [485] | INT JAR UNS HE[EREN M]CCCC UND XC UND II, DES FRIDAGES NA MARIEN VORKUNDINGHE, STARF HAYE ADINGH[E, HO]VELINCK VAN WESTERWOLDE, DES SINE SIELE MOTE RESTEN IN DEN VREDE. AMEN.
Wapen: Addinga, de ruiter misschien, het paard niet geharnast.
Kwartieren: I een leeuw [Egge Addinga]. II een dwarsbalk [Blyke toe Fraam]. III een adelaar [Reinste Abdena]. IV doorsneden: A. een uitkomende leeuw; B. drie vijfpuntige sterren. |
| N.B. Afgebeeld: GDW, plaat IX. Wapen Egge Addinga, vader van Haye: GAG, Register Feith, 1443, nr. 13, 28 juni 1443: Een leeuw. Helmteken: twee adelaarskoppen met de ruggen aan elkaar. Afgebeeld: Spiegel der historie, 1968, blz. 187. Zie: J. G. N. Renaud en E. van Dijk. Het huis te Wedde. Groningen 1959. Blz. 95. Sterfdag 30 maart 1492. |
| GDW, blz. 137, nr. [485]. |
|
ex. WEDDE (NA 1594)
1. Gebouwen
a. Kerk
1. Gebrandschilderd glas
| [4010] | OSEBRAND JOHAN RENGHERS, HEER TOT SLOGTEREN, FREILENBORG, COLHAM, DUIRSWOLDE, WESTERDEEL, JONKER EN HOVELINCK TOT FARMSUM, VIERBUREN, PRAESIDENT EN ERFDYKGRAVE VAN DE DRIE DELFZYLEN. WILLEMINA ANNA LEWE, DOCHTER TOT AZINGA, EWSUM, EN VROUW TOT SLOGTEREN ENZ. ... HUISVROUWE.
| N.B. Sedert 1841 niet meer aanwezig. Vermeld: AWN, 12, 1849, blz. 177. Ook: Almanak ter bevordering van kennis en goeden smaak, 1836, blz. 14. Osebrand Johan Rengers, overleden 1678/1679, gehuwd 19 december 1647 Willemina Anna Lewe, overleden 1677. Zie: GHB, 1909, blz. 15. Ook: GVA, 1947, blz. 146. |
| GDW, blz. 723, nr. [4010]. |
|
2. Meubilair
a. Preekstoel
| [4011] | 1679. FREDERICH ALBERTS KISTEMAKER TOT LEER.
| GDW, blz. 723, nr. [4011]. |
|
3. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst
a. Avondmaalsbeker
| [4012] | Wapens: Rechts: Aldringa. Links: De Sighers.
| BERENT ALDRINGA, DROST DER HEERLYKHEIT WEDDE CUM ANNEX., HEEFT DEESE BEEKER GEGEVEN AN DE KERKE VAN WEDDE TOT HET GEBRUICK DES HEILYGEN AVONDMAALS IN DEN JAARE 1735. |
| Wapen: Aldringa. Schildhouders: twee leeuwen. |
| N.B. Groninger keur 3/Z [= 1677/1678]. Berent Aldringa, drost van Wedde enz. 1670-1709, overleden na 1709, gehuwd Wirdum 1 november 1663 Rolina de Sighers, overleden na 1683. Hun zoon Berent Aldringa, drost van Wedde enz. 1709-1745, overleden 25 mei 1745. Zie: NLW, 1938, k. 106. |
| GDW, blz. 723, nr. [4012]. |
|
4. Gedenktekenen
a. Grafzerken
| [4013] | A° 1650, DEN 10 DECEMBER, IS DE E. DERCK HASELHOF, BORCKGRAEF TOT WEDDE, IN DEN HEERE ONTSLAPEN, VERWACHTENDE IN CHRISTO EEN SALIGE OPSTANDINGE.
| Wapens: Rechts: Doorsneden: A. op een terras drie bomen en voor de buitenste bomen een springende haas, de hazen naar elkaar toe gewend; Bd een op een omgewend galopperend paard gezeten man met breedgerande hoed. Links: Doorsneden: A. drie huizen met een Puntgevel, aan elkaar, elk met een deur en daar boven drie ramen, 1 en 2; B. een leeuw. Helmteken: een boom met drie kruinen, 1 en 2, achter een springende haas. |
| N.B. Burggraaf, employé van drost. |
| GDW, blz. 723, nr. [4013]. |
|
| [4014] | A° 1679, DEN 27 OCTOBER, IS IN DEN HEERE ONTSLAPEN MACHDALENA SAXENHUISEN, HUISVROUW VAN DERCK HASELHOF, VERWACHTENDE IN CHRISTO EEN SALIGE OPSTANDE.
| DE VREESE DES HEEREN 15 EEN BEGINSEL DER WYSHEIT. PROVERB. CAP. 9, VERS 10.724 |
| GDW, blz. 723, nr. [4014]. |
|
| [4015] | ANNO 1690, DEN 8 APRIL, IS DEN EERB. EVERT HASELHOF, BORCHGRAVE TOT WEDDA, IN DEN HEERE ONTSLAPEN.
ANNO 1680, DEN 6 OCTOBER, IS DIE DEUGHTSAME BEELKE ELSES, SYN HUISVROU, IN DEN HEERS ONTSLAPEN. VERWACHTEN EEN SALIGE OPSTANDINGE IN JESUM CHRISTUM.
| Wapen: Gevierendeeld: I drie huizen met een puntgevel, aan elkaar, elk met een deur en daar boven drie ramen, 1 en 2; II op een terras drie bomen en achter de buitenste bomen een springende haas, de hazen van elkaar af gewend; III een omgewende leeuw; IV op een terras een op een galopperend paard gezeten aanziende man, houdend een zwaard boven het hoofd. Helmteken: een springende haas. |
| GDW, blz. 724, nr. [4015]. |
|
| [4016] | PETRUS RUSTEBY, ADVOCATUS PRIMARIUS ET SCHRIBA DOMINY WEDDA, WESTERWOLDANI, BELLINGHWOLDA, BLYHAM ETC. ANNOS NATUS 48 PIE OBIIT WEDDA IN DOMO SUA RETIRO 5 FEB. AO ARA CHRISTIANA 1693, ANIMAN DED1T DEO, OSSA HUIK SARCOPHAGO SPERANS IN CHRISTO, CARNIS RESURRCETIONEM SALUTEM ET VITAM AETERNAM.
| Wapen: Doorsneden: A. drie aanziende borstbeelden van narren met puntmutsen en capuchons, naast elkaar doch de middelste iets lager; B. drie liggende degens onder elkaar, de bovenste en de onderste het gevest rechtsboven, de middelste het gevest linksboven. |
| N.B. Deels onbereikbaar. Gevelsteen van zijn destijds voor Huis te Wedde staande woning: RETIRO A° 1669. Zie: GMG, ongenummerd. |
| GDW, blz. 724, nr. [4016]. |
|
| [4017] | DEN 19 MARTIUS IS ... TRUIDT HASELHOF, WED ... DE SCHRYVER RUSTEBY ... 93STE JAAR HAARS OUDERDOMS IN DEN HEERE GERUST.
| Wapen: Gevierendeeld: I een huis met een wolfdak en twee ramen aan elke zijde van een middenpartij met puntgevel, waarin een deur, benevens vier ramen onder elkaar, 1 en 1 en 2; II op een terras drie bomen en achter de buitensten een naar rechts springende haas; III een omgewende leeuw; IV op een springend paard een met een zwaard boven het hoofd zwaaiende ruiter. |
| ... ST DE JONGER GEEN VERSCHONING ... EN EEN ALTYDT DUYRENDT WONING. |
| GDW, blz. 724, nr. [4017]. |
|
| [4018] | ANNO 1713, DEN 9 JUNY, IS DE EERW. WELGEL. HEER WYBRANDUS CRANENBORGH, IN SYN LEVEN PREDICANT TOT WEDDE, IN DEN HEERE ONTSLAPEN, OUT ZYNDE 45 JAAR, NAEDAT HY 20 JAREN PREDICANT WAAR GEWEEST, VERWACHTENDE MET ALLE WARE GELOVIGE EEN ZALIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
| Wapens: Rechts: Een "kraan"vogel met korte poten, staand op het dak van een "borg", zijnde een dwarshuis met een deur, waarvoor een stoep van twee treden, in de middelste van drie puntgevels, in elke puntgevel bovenin een rond raam en daaronder drie rijen van twee rechthoekige ramen naast elkaar en tussen de puntgevels drie rechthoekige ramen onder elkaar. Links: Doorsneden: A. op een terras drie bomen en achter de beide buitenste stammen een springende haas; B. een met een zwaard zwaaiende geklede man met breedgerande hoed, gezeten op een springend paard. Helm met wrong en kroon, doch geen helmteken. |
| 1721, DEN 20 APPRIL, IS AN PASTORS REGHTER HAND BEGRAVEN SYN HUISVROUW TRINTYE HASELHOF. |
| GDW, blz. 724, nr. [4018]. |
|
| [4019] | ANNO 1718, DEN 1 SEPTEMBER, IS DE DEUGTZAME MAGDALENA HASELHOFF, GEWESENE HUISVROUW VAN DO. NICOLAUS SCHMAAL, IN HET 29 JAAR HAARS OUDERDOMS IN DEN HERE ONTSLAPEN, VERWAGTENDE MET DE ... EEN SALIGE OPSTAN ... DOOR JESUM CHRISTUM.725
| Wapen: Gedeeld: I vijf aanstotende ruiten onder elkaar en een omgewende hond, komend uit de vierde ruit van boven, en in de rechterbovenhoek drie rozen onder elkaar; II op een terras een voor de middelste van drie bomen springende omgewende haas. |
| N.B. Gezien door opening in vloer; 1956. |
| GDW, blz. 724, nr. [4019]. |
|
| [4020] | ANNO 1721, DEN 21 JUNI ... IS DE EERSAEME FOCKO E ... CHRISTELYCK IN DEN HE ... ONTSLAEPEN INT 55 JAAR ... OUDERDOOMS, VERWACHTE ... MET ALLE WAARE GELOOV ... EEN ... OPSTANDIN... IN JESUM CHRISTUM.
| Wapen: Onherkenbaar, doch met huizen als GDW, nr. 4013. |
| GOD IS DE ... / HERTEN EN DE ... / EUWIGHEYT ... |
| N.B. Deels bedekt. Vergelijk: GDW, nr. 4022. |
| GDW, blz. 725, nr. [4020]. |
|
| [4021] | 1728, DEN 3 JUNIUS, IS DE HR. HARMANNUS DOEDENS, DER BEIDEN REGTEN DOCTER EN GERIGTSSCHRYVER DER HEERLYKHEID WEDDE EN WESTERWOLDINGERLAND CUM ANNEXIS, GEB ... ANNO ... IN ZYN 66 JAAR OUDERDOM IN DEN HEERE GERUST.
| Wapen: Drie harten. Helmteken: twee stierhoorns [?], waartussen een hart. |
| N.B. Vrijwel onherkenbaar. Vermeld: Provinciale bibliotheek van Friesland, handschrift nr. 172, blz. 74. |
| GDW, blz. 725, nr. [4021]. |
|
| [4022] | ANNO 1729, DEN 21 FEBRUARIUS, IS SEER CHRISTELYK IN DEN HEERE ONTSLAPEN D'EER EN DEUGTSAME MAGDALIENA HASELHOFFS, GEWEESENE HUISVROU VAN FOLKERT ENGELBARTS, KERKVOOGT TOT WEDDE, HAARS OUDERDOMS IN 'T 59 JAAR, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
| Wapen: Gevierendeeld: I drie huizen met een puntgevel, aan elkaar, elk met een deur en daar boven drie ramen, I en 2; II een naar rechts gewende wassenaar, vergezeld van een ster; III op een terras drie bomen en voor of achter de buitenste bomen een naar rechts springende haas; IV op een terras tussen een omziend vluchtend hert en een rennende hond een boom. Helmteken: een boom. |
| GDW, blz. 725, nr. [4022]. |
|
| [4023] | ANNO 1742, DEN 17 APRIL, IS D'EERSAME JAN EGBERTS MUNTENDAM, KOOPMAN TOT WEDDA, CHRISTELYK IN DEN HERE GERUST IN HET 69STE JAAR ZYNS OUDERDOMS, VERWAGTENDE MET ALLE WARE GELOVIGEN EEN ZALIGE OPSTANDINGE TEN EEUWIGEN LEVEN DOOR CHRISTUS JESUS.
| Wapen: Gedeeld: I huismerk nr. 553, II doorsneden: a. op een terras een boom; b. drie klaverbladen. |
| HOE RYK, HOE STERK DE MENS MAG WEZEN / DE DOOT VOLGT ALLE VLEES TEN STRAF / ANMERK O MENS, DE DIT KOMT LEZEN / DE TYT IS KORT, GEWIS HET GRAF / DAAROM, ZO LAAT DE WERELT VAREN / GRYP JESUS AN MET ZYNE LEER / DE DOODT ZAL U HET LEVEN BAREN / EN OPWAARTS BRENGEN BY DEN HEER. |
| GDW, blz. 725, nr. [4023]. |
|
| [4024] | TER GEDAGTENIS VAN DE WELEDELE VROUWE ANNA MARIA RUSTEBY, IN DEN JAARE 1756, DEN 20 FEBRUARY, IN HET 77E JAAR HAARS OUDERDOMS GESTORVEN EN ALHIER BEGRAVEN.
| Wapen: Drie borstbeelden van narren, de bovensten naar elkaar toe gewend, de onderste omgewend. Helmteken: een borstbeeld van een nar.726 |
| GDW, blz. 725, nr. [4024]. |
|
| [4025] | TER GEDAGTENIS VAN DE WELEDELE VROUWE GEERTRUIDA DOEDENS, IN DEN JAARE 1704 DEN 20 JANUARY GEBOREN EN IN DEN JAARE 1763 DEN 17 OCTOBER OVERLEDEN, EN ALHIER BEGRAVEN.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: GSL, blz. 397. |
| GDW, blz. 727, nr. [4025]. |
|
| [4026] | DEN 2N APRIL 1777 IS IN HET 64ST JAAR ZYNES OUDERDOMS OVERLEEDEN DE HOOGEEDELE GESTRENGE HEER EN MR. PETRUS MUNTINGHE, DROST DER HEERLYKHEID WEDDE EN WESTERWOLDINGELAND EN HOOFTOFFICIER VAN 'S LANDTS GEMEENE MIDDELEN ENZ. ENZ.
DEN 29ST DECEMBER 1771 IS IN HET 50ST JAAR HAARES OUDERDOMS OVERLEEDEN DEN WELEEDELE GEBOORNE VROUWE MEVROUW GEZINA GEERTRUID KIERS, HUISVROUW VAN DEN HOOGEEDELEN GESTRENGEN HEER DROST PETRUS MUNTINGHE.
| Wapens: Rechts: Twee veren, samen in de vorm van een omgekeerde keper, waartussen een zegelring met aan de bovenzijde een plat vlak. Links: Een op een liggende tak staande heen en weer gebogen stengel, waaraan zes eikebladeren en drie eikels. |
| GDW, blz. 727, nr. [4026]. |
|
| [4027] | TER GEDACHTENIS VAN DE HEER MR. ALBERT HINDRIK VAN SWINDEREN, IN LEVEN DROST DER JURISDICTIE VAN WEDDE EN WESTERWOLDINGERLAND, OP DEN 23 APRIL 1805 OVERLEDEN IN 'T 85STE JAAR ZYNS OUDERDOMS, NADAT HY RUIM 27 JAAREN [HET] RICHTERAMBT VAN WESTERWOLDE EN DAARNA RUIM 28 JAAREN 'T OPGEMELDE DROSTAMBT HAD BEKLEED.
TER GEDACHTENIS VAN MEVROUW EDZARDINA SPARRINGA, IN LEVFN EHEVROUW VAN DEN HEER MR. ALBERT HINDRIK VAN SWINDEREN, DROST VAN WEDDE EN WESTERWOLDINGERLAND, OP DEN 12 NOVEMBER 1781 OVERLEEDEN IN HET 53STE JAAR VAN HAAREN OUDERDOM.
| GDW, blz. 727, nr. [4027]. |
|
Contact
Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mail redmeralma nl.
|
|
|
