Onbekende kerken































cb. ONBEKENDE PAROCHIE144

1. Klokken, uurwerken en windvanen

a. Klok

[-]Zie: GDW, nr. 4043.
GDW, blz. 144, nr. [-].

fz. ONBEKENDE GEMEENTEN829

1. Gebouwen

a. Gedenksteen

[4591]Wapens, waarbij 1754: Rechts: Alberda. Links: Hora. Schildhouders: twee leeuwen.
N.B. Herkomst onbekend. Sedert c. 1890 aan koetshuis Ekenstein, Tjamsweer. Naam EKENSTEIN, buitendien bij wapens aangebracht, is moderne toevoeging in cement. Veronderstelde herkomst van pastorie Meedhuizen, zie MON, blz, 24, kan niet juist zijn; collatie Meedhuizen behoorde aan huis Farmsum. Zie: Heino Hermannus Bruchcrus. Gedenkboek van Stad en Lande. Groningen 1792. Onno Joost Alberda van Nijenstein en Anna Maria Hora kochten Ekenstein 1754. Zie: OBS, blz. 393.
GDW, blz. 829, nr. [4591].

b. Gedenkbord

[4592]Z.I. VAN WELVELDE ET A. VAN DOUMA, CONIUGES, ME FIERI FECERUNT A° 1663.
N.B. Hout. GMG, nr. 1373. Zeino Joachim van Welvelde tot Woltersum en Aelcke van Douma. Zie: J. Westra van Holthe. De ridderschap van Drenthe. Assen 1950. Blz. 136-137. OBS, blz. 504.
GDW, blz. 829, nr. [4592].

c. Gebrandschilderd glas; met jaartal830

[4593]VROUW CATHARIN[A] ALBERDA, SYN HUISVROUW, ANN[O] 1647.
Wapen: Alberda.
N.B. Hotel Ekenstein, Tjamsweer. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein. Vrouw van Bernhard Entens. Zie: Jaarboek van het centraal bureau voor genealogie, 1963, blz. 178. Zie: OBS, blz. 45.
GDW, blz. 830, nr. [4593].

[4594]VROU ELISABETH TAMMINGA GEBOREN RENGERS, ARFDOCHTER OP LUIDEMA, SYN HUISVROUW, ANNO 1666.
Wapen: Rengers [2].
N.B. Hotel Ekenstein, Tjamsweer. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein. Vrouw van Onno Tamminga, op Luidema, Uskwerd. Zie: GHB, 1910, blz. 363.
GDW, blz. 830, nr. [4594].

[4595]ALAGONDE HAANS.
MYN TOEVLUCHT IS ALLEEN DEN HEERE DER HEERSCHAREN, GEEN QUAED NOCH ONGEVAL EN KAN MY WEDERVAREN. ANNO 1689.
N.B. GMG, nr. 624. Volgens overlevering uit hervormde kerk Appingedam, doch dan verdwenen voor 1828. Zie: CVO.
GDW, blz. 830, nr. [4595].

[4596]GERHARD HORENKEN, HEER VAN DIXTERHUIS EN WIERHUISEN, TOT EENDRUM, PETERBUIREN, WESTERNYLANDT, BAFLO, RANUM, MAERHUSEN, MENSINGEWEER, ETC. JONCKER ENDE HOVELINCK, MEDE GECOMMITEERDE IN DE GENERALITEITS REKENCAMER BINNEN 'S GRAVENHAGHE, ANNO 1689.
N.B. GMG, nr. 633. Zie: GDW, nr. 4597.
GDW, blz. 830, nr. [4596].

[4597]BOUWINA HORNKEN GEBOREN CLANT, VROUW VAN DYXTERHUIS ETC., SYN ZAL. HUISVROUW, ANNO 1689.
Wapen: Gevierendeeld: 1 en IV Clant; II Ripperda; III Coenders [1].
N.B. GMG, nr. 634. Overleden vrouw van Gerhard Horenken. Zie: GHB, 1909, blz. 373. Vergelijk: GDW, nr. 4596.
GDW, blz. 830, nr. [4597].

[4598]JOHAN WRITZERS OP ENGERSUM TOT UITHUISEN. VROU HINDRYCKA WUSUM, GENAEMT WRITZERS, SYN HUISVROU. ANNO 1700.
N.B. GMG, nr. 632.
GDW, blz. 830, nr. [4598].

d. Met wapens

[4599]Wapen: Gevierendeeld: I Alberda; II Van Berum; III Tamminga; IV Ubbena. Hartschild: In zilver drie rode dwarsbalken en over alles heen een zwarte meerman, houdend in de rechterhand een opgeheven zwaard en in de linkerhand een rondas [Menkema].
N.B. GMG, nr. 2019. Susanna Elisabeth Alberda van Menkema, overleden Uithuizen. Menkema, 18 maart 1744. Zie: GDW, nr. 3195.
GDW, blz. 830, nr. [4599].

[4600]Wapen: Gevierendeeld: I Van derBorch; II Clant van Stedum [2]; III Coenders [1]; IV Von Inn- und Kniphausen [2] zonder hartschild.
N.B. GMG, inv. nr. 1925, 274. Allard Philip van der Borch, comparant ommelander landdag voor Appingedam en Stedum 1720 [17211-1747, overleden Arnhem 13 september 1766. De kwartieren III en IV staan ten onrechte verwisseld. Zie: NAB, 1940, blz. 392.831
GDW, blz. 830, nr. [4600].

[4601]Wapen, helmteken en dekkleden: Van Ewsum [1], of Tamminga.
N.B. Hotel Ekenstein, Tjamsweer. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein.
GDW, blz. 831, nr. [4601].

[4602]Wapen: Groningen.
N.B. XVII. Hotel Ekenstein, Tjamsweer. Volgens overlevering afkomstig van Noorddijk. Hierbij schildhouder, behorend bij: GDW, nr. 4232. Toevoeging c. 1960: WAPENFRAGMENTEN, VERZAMELD DOOR JHR. MR. W. C. A. ALBERDA VAN EKENSTEIN. Willem Carel Antoon Alberda van Ekenstein, overleden Ekenstein 10 juni 1903. Zie: NAB, 1940, blz. 39.
GDW, blz. 831, nr. [4602].

[4603]Wapen: In goud op een groen terras een groene boom [Hofsnider]. N.B. GMG, nr. 631.
GDW, blz. 831, nr. [4603].

[4604]Wapen: Gevierendeeld: I Horenken; II Horenken; III Clant; IV Manninga.
N.B. GMG, nr. 2019. Gerhard Horenken van Dijksterhuis, overleden Groningen 6 september 1712. Zie: NLW, 1954, k. 307-308.
GDW, blz. 831, nr. [4604].

[4605]Wapen: Gedeeld: 1 gedeeld: 1 doorsneden: a. in zilver een niet twee pijlen van boven naar beneden schuinkruislings doorstoken goudgekroond rood hart; b. in blauw een omgewende zilveren wassenaar, vergezeld van drie gouden sterren [Iwema]; 2 in groen een zilveren huismerk nr. 475, vergezeld in het schildhoofd van twee gouden eikels in groene nap, naast elkaar, en van drie eveneens groene klaverbladen, in de zijhoeken en de benedenhoek een; II in zilver een rode dwarsbalk, beladen met de zilveren letters G.G., de dwarsbalk vergezeld van boven van twee gouden eikels in groene nap, naast elkaar, en beneden van drie groene klaverbladen.
N.B. GMG, nr. 629.
GDW, blz. 831, nr. [4605].

[4606]Wapen: Gevierendeeld: 1 in blauw een omgewende zilveren wassenaar, vergezeld van drie gouden sterren: II gedeeld: 1 een halve adelaar: 2 in blauw een met twee zilveren pijlen van boven naar beneden schuinkruislings doorstoken rood hart; III in goud een zilveren lelie, vergezeld van drie groene klaverbladen; IV gedeeld: I in zilver drie groene klaverbladen; 2 in rood een zilveren huismerk nr. 598, verbonden met de letters G.B.
N.B. Vermeld: Catalogus GMG, nr. 630.
GDW, blz. 831, nr. [4606].

[4607]Wapen: Doorsneden: A. in blauw een omgewende gouden gezichtswassenaar, vergezeld van drie gouden sterren, ter zijde en van onderen een; B. in zilver een met twee pijlen van boven naar beneden schuinkruislings doorstoken goudgekroond rood hart [Iwema].
N.B. GMG, nr. 1928'9l.
GDW, blz. 831, nr. [4607].

[4608]Wapens: Rechts: Gevierendeeld: I Clant; II Rengers [2]; III Addinga; IV Holdinga. Links: Gevierendeeld: I Coenders [1]; II Entens; III Tamminga: IV Entens.
N.B. GMG, nr. 621. Edzard Jacob Clant van Nijenstein, overleden Groningen 6 augustus 1648, gehuwd Groningen 26 april 1629 Bauwine Coenders van Helpen, overleden 24 juli 1667. Zie: Jaarboek van het centraal bureau voor genealogie, 1963, blz. 194.
GDW, blz. 831, nr. [4608].

[4609]Wapens: Rechts: Clant van Stedum [1]. Links: Hinckart [2].
N.B. GMG, inv. nr. 643. Eilco Clant van Stedum, overleden 1 of 2 februari 1614, en Willemina Hinckart, overleden 28 oktober 1624. Zie: GDW, nrs. 3494, 3495. Waarschijnlijk onderdeel van latere kwartierstaat, gevierendeelde wapens Clant van Stedum zijn van jongere datum.
GDW, blz. 831, nr. [4609].

[4610]Wapen: Gevierendeeld: I en lV Clant van Stedum [1]; II en III Coenders [1], Hartschild: Stedum. Schildhouders, waarvan twee gouden klauwen resteren: Clant.832
N.B. Hotel Ekenstein. Tjamsweer. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Albcrda van Ekenstein. Johan Clant van Stedum, overleden 24 september 1694. Zie: Jaarboek van het centraal bureau voor genealogie, 1963, k. 177.
GDW, blz. 831, nr. [4610].

[4611]Wapen: Gevierendeeld: I in groen rechtsbeneden een hoekstuk, gevormd door een vanuit de linkerbenedenhoek schuinrechts oplopende lijn, verticaal en schuinrechts geschaakt van blauw en zilver, en een van de oplopende lijn uitkomende omgewende zilveren eenhoorn [Klateringe?]; II in zilver op een groen terras een groene boom; III in goud op een groen terras een aanziende roodgepluimde, zwartgeharnaste man, houdend een zwaard achter de helm; IV in zilver op een groen terras drie korenhalmen, komend uit één punt.
N.B. GMG, inv. ar. 620.
GDW, blz. 832, nr. [4611].

[4612]Wapen, omgeven met krijgsattributen: Gevierendeeld: I Lewe; II Tamminga; III Coenders [1]; IV Rengers [2].
N.B. Hotel Ekenstein. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein. Evert Joost Lewe, op Luidema, Uskwerd, vervolgens sedert 1700 te Aduard, overleden 27 juni 1753. Zie: GDW, nr. 584.
GDW, blz. 832, nr. [4612].

[4613]Wapen: Gedeeld: I in zilver op water een poort met bruine deur, waarboven drie ronde ramen naast elkaar, de toren met een blauw dak, waarop drie blauwe torens naast elkaar en aan elkaar, elk met een kegelvormig blauw dak, bestoken met een vlag van drie horizontale banen van geel en zwart en een tussenbaan [Reinders]; II doorsneden: a. in goud een zwart huismerk nr. 365; b. gedeeld: 1 in zilver drie groene klaverbladen; 2 in goud op een groen terras een groene boom. Tussen I en II een van de onderschildrand uitgaande en tot de snijlijn reikende rode punt, beladen met een blauwe dwarsbalk.
N.B. GMG, ongenummerd.
GDW, blz. 832, nr. [4613].

[4614]Wapen: Gevierendeeld, en over de vierendeling een verkort en versmald zilveren leliekruis [Orde van saint Michel?]: I en IV Rengers [2]; II en III Fraeylema. Hartschild: in zilver twee rode balken en over alles heen een zwarte draak met vogelkop, twee klauwen en een gekrulde pijlstaart [Slochteren].
N.B. GMG, Ongenummerd. Osebrand Johan Rengers van Slochteren, ridder in de orde van saint Michel 1641, overleden in of spoedig na 1678. Zie: OBS, blz. 364, 366. Vergelijk het kruis over de vierendeling met GDW, B, Stania.
GDW, blz. 832, nr. [4614].

[4615]Wapen: Gevierendeeld: I Ripperda; II Lewe; III Wylich; IV Sickinghe. N.B. GMG, nr. 622. Maurits Ripperda, overleden 1665. Zie: RIP, Blatt 3, Nr. 126.
GDW, blz. 832, nr. [4615].

[4616]Wapen: Gevierendeeld: I [Ripperda]; II [Ripperda]; III Schade; IV Clant. Hartschild: Oosterwijtwerd.
N.B. Hotel Ekenstein. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein. Margaretha Elisabeth Rippcrda, overleden 23 februari 1738. Zie: GDW, nrs. 3100, 3097.
GDW, blz. 832, nr. [4616].

[4617]Wapen: Gevierendeeld: 1 in blauw een groen? klaverblad, vergezeld van drie gouden leliën [Writzers]; II in groen rechtsbeneden een hoekstuk, gevormd door een vanuit de linkerbenedenhoek schuinrechts oplopende lijn, verticaal en schuinrechts geschaakt van blauw en zilver, en een uit de oplopende lijn uitkomende omgewende zilveren eenhoorn met zwarte hoorn [Klateringe?]; III in zilver op een groen terras een huis van natuurlijke kleur, met witte gootlijst en drie kegelvormige blauwe daken, op elke spits een vlag met drie horizontale banen van geel en zwart, het huis met een zwarte, witomrande deur, vergezeld van vijf ramen [Reinders]; IV in zilver op een groen terras een groene boom.
N.B. GMG, nr. 619. Zie: Gruoninga, 1971, blz. 85.833
GDW, blz. 832, nr. [4617].

[4618]Wapen: Gedeeld: 1 in goud een roodgetongde dubbele zwarte adelaar; II in zilver drie groene klaverbladen, 1 en 2. Schildhouders: twee bruine leeuwen.
N.B. GMG, nr. 1256f.
GDW, blz. 833, nr. [4618].

[4619]Wapen: In goud een met twee zilveren pijlen van boven naar beneden schuinkruislings doorstoken rood mensenhart, vergezeld van onderen van twee rode rozen naast elkaar.
N.B. GMG, nr. 617. XVIId. Uit een ommelander kerk.
GDW, blz. 833, nr. [4619].

[4620]Wapens: Rechts: Niet meer aanwezig. Links: In zilver drie rode linkerschuinbalken en een zwarte schildzoom, beladen met acht gouden penningen. Helmteken: een uitkomende vrouw, gekleed in rood met wit jak en wit schort, met molensteenkraagje en mouwversieringen, houdend in de opgeheven rechterhand een tak met drie rode bloemen en twee bladeren, steunend met de linkerhand een op haar hoofd staande lage en brede gouden vaas met twee oren, waarin rechts drie rode bloemen aan bladerloze stengels rechtop naastelkaar, en links drie groengebladerde takken schuinlinks [Kymmell].Wrong: zilver en blauw. Dekkleden: zilver en groen.
N.B. GMG, inv. nr. 1256b.
GDW, blz. 833, nr. [4620].

[4621]Helmteken: een gouden breedarmig latijns kruis.
N.B. Hotel Ekenstein, Tjamsweer. Verzameling jhr. mr. W. C. A. Alberda van Ekenstein. Zie: GDW, nr. 4602.
GDW, blz. 833, nr. [4621].

2. Meubilair

a. Banken

[4622]Wapen, vergezeld van de letters M.R.: Ripperda. N.B. Koperen plaat. GMG, nr. 1400.
GDW, blz. 833, nr. [4622].

[4623]J.O.S.S. 1697.
Wapen: Gevierendeeld: I Scherff; II Wicheringe; III Van Besten; IV Clant. Schildhouders: twee omziende leeuwen.
N.B. Koperen plaat. GMG, nr. 1945/414. Naamletters van JUFFER OEDE SOPHIA SCHERFF. Zie: NLW, 1947, k. 73.
GDW, blz. 833, nr. [4623].

[4624]Wapen: Drie zittende konijnen. Helmteken: een vlucht, waartussen een uitkomend konijn. Schildhouders: een konijn en een jager met het geweer aan de voet.
N.B. Koperen plaat, XVIII. GMG, nr. 1401. Vergelijk: GDW, nr. 3907h.
GDW, blz. 833, nr. [4624].

3. Gedenktekenen

a. Rouwborden

[4625]Wapen: Alberda. Schildhouders: twee omziende leeuwen. Kwartieren
ALBERDACLANT
TAMMINGALEWE
UBBENACOENDERS [1]
RENGERS [2]COENDERS [1]
BROERSEMARENGERS [2]
SCHAFFERCOENDERS [1]
[ROLTMANENTENS
CLOOSTER [1]CLANT834
N.B. Niet meer aanwezig. Tekening: RAG, Archieven Menkema en Dijksterhuis, inv.nr. 1368a. Misschien voor Mello Alberda van Nyenstein, overleden 25 oktober 1764. Zie: GDW, nr. 4322. Of voor: Onno Joost Alberda van Ekenstein, overleden Groningen 27 december 1756. Zie: NAB, 1940, blz. 33.
GDW, blz. 833, nr. [4625].

[4626]Wapens: Rechts: Rengers [2]. Links: Bentinck. Schildhouders: twee gouden leeuwen.
Kwartieren
RENGERS [2]TJARDA VAN STARKENBORGHBENTINCKDU TERTRE
HOLDINGACOENDERS [1]ITTERSUMLOUVIGNY
JENSEMAONSTAITTERSUMDE LOYANNE
GAYKINGAEWSUM [2]WESTERHOLT[CHAEZERAES]
CLANTGAYKINGABLOEMENDALROQUIGNIE
ALBERDACLANTVAEKINNEVILLE
ENTENSJENSEMAMILLINCKCARLIER [2]
ENTENSGAYKINGAVAEKDES [OORDES]
POLMANCLANTBRAKELCAVRELLE
MUNSTER [1]ADDINGATAMPIERMONCHEAUX DIT ADIN
DIEPHOLTRENGERS [2]MILLINCK[LIANCOURT]
BENINGAHOLDINGAVAEKBOE[RNONVILLE]
ALBERDACOENDERS [1]BALVERENDE SUCRE
COENDERS [1]TAMMINGALANTDU CERRE
COENDERS [1]ENTENSBLOEMENDALFREMICOURT
GAYKINGAENTENSVAEKRAULLIN
VAN DER NOOTCLANTBENTINCKHAERSOLTE
VAN DER AAADDINGAITTERSUMHAERSOLTE
HERTAINGHRENGERS [2]ITTERSUMDOORNINCK
LEVINHOLDINGAWESTERHOLTBROEKHUYZEN
STAKENBROEKCOENDERS [1]BLOEMENDALSLOET
BURGHGRAFTAMMINGAVAEKKEPPEL
VAN BROEKENTENSMILLINCKHAERSOLTE
BEERWOUTSENTENSVAEKDOTINGA
TAMMINGARIPPERDAITTERSUMHAERSOLTE
VAN DER EEZEWYLACHSLOETWYNBERGEN
BENINGALEWERECHTERENULGER DE NOORDDYK
DE BEVERSICKINGEMONSTER [1]RENGERS [2]
SICKINGECLANTLEDEBURLAER [3]
GAYKINGAFRAYLEMARUTENBORGHHAERSOLTE
JONGEMA [2]MANNINGADINKLAGEAVERENCK
AYLVA [3]SONOYMONNINGHOUSENECHTEN
N.B. GMG, nr. 2056. Geschilderd op linnen, gerestaureerd en verdoekt 1893. Tekst door overschildering onherkenbaar. Afgebeeld: GDW, plaat xxxiv. OGK, hlz. 62. Waarschijnlijk afkomstig van rouwbord, overeenkomstig GDW, nrs. 1032, 3493, voor Lammert Schotto Rengers van Farmsum, overleden 18 maart 1779, en Ambrosia Elisabeth Bentinc, overleden 29 september 1779. Zie: GDW, nrs 4263, 4264.
GDW, blz. 834, nr. [4626].

b. Grafzerken

[4627][AN]NO 1642, DEN 15 JUNI, [IS DE] DOEGTSAME FROUWE ... EKE, EVERT WICHERS [GEW]ESENE HUSFROUW, [DESE]R WERELT OVERLEDEN.
N.B. Verwerkt in fundament van vervallen grafteken op rooms-katholieke begraafplaats Appingedam.835
GDW, blz. 834, nr. [4627].

[4628]Wapen, vergezeld van het jaartal 1670: Gedeeld: I huismerk nr. 599, vergezeld van onderen van drie klaverbladen, 1 en 2; II een uitgerukte boom, de kruin van boven met een opstaande eikel en van onderen met twee neerhangende eikels.
N.B. Museum Verhildersum, Leens. Herkomst onbekend.
GDW, blz. 835, nr. [4628].

[4629]ANNO 1671, DEN 18 JUNI, IS REENKE REENERS 1N DEN HEEREN GURUST.
N.B. In niet genoemde plaats bij huis van M. Bakker. HVH.
GDW, blz. 835, nr. [4629].

[4630]ANNO 1748, DEN 12 SEPTEMBER, IS ONZE MOEDER ANJE PIETERS IN HAAR 82sTE JAAR HAARS OUDERDOMS IN DEN HEERE GERUST, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE IN JEZUM CRISTUM.
HIER LEIT MYN LICHAAM IN HET STOF / EN RUST EN ROT AL TOT GODTS LOF / BENEVENS MYN UITVERKOREN MAN 1 GERAAPT UIT STOF, DAAR GOD VAN NAM.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: RAG, Archief Smit, inv. nr. 18.
GDW, blz. 835, nr. [4630].

[4631]Wapen: Gedeeld: 1 een halve adelaar; II doorsneden: a. drie klaverbladen; b. een roos.
N.B. Museum "Het Hogeland", Warffum.
GDW, blz. 835, nr. [4631].








Contact


Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mailredmeralmanl.



Laatst bijgewerkt 5 mei 2012
Naar begin van de pagina