|
bk. LELLENS
1. Gebouwen
a. Kerk
1. Gedenksteen
| [2278] | SPES UNICA CHRISTUS. TER EEREN GODES ENDE STIGTINGE SINER GEMEINTE HEBBEN JONCKER HILBRANT GRUIS ENDE VROU GEERTRUIT GRUIS GEBOREN HOORENKEN, HEER ENDE VROU TOT LELLENS, DESE KASPELKERKE GEFONDEERT ENDE DAERVAN GELEGT DEN EERSTEN STEEN DEN 10 JUNY 1667.
| Wapen: Onherkenbaar. Helmteken: Gruys. |
| GDW, blz. 422, nr. [2278]. |
|
2. Klokken, uurwerken en windvanen
a. Klok
| [2279] | ANNO MDCLXXXVI HEBBEN DE WELGEBOORN BERENT GRUYS423 EN CECILIA TAMMINGA, HEER EN VROUW TOT LELLENS, DESE KLOCKE LAETEN GIETEN DOOR MR. CAROLUS SPRONNEAUX EN HUGO.
| N.B. Laatstgenoemde klokgieter Hugo Veri. Vergelijk: GDW, nrs. 3934, 4055. |
| GDW, blz. 422, nr. [2279]. |
|
3. Meubilair
a. Klankbord
| [2280] | Wapen: Gevierendeeld: I en IV Gruys; II en III Horenken.
| N.B. Mededeling. Vanaf kerkvloer niet herkenbaar. Op preekstoel: 1668. Zie: MON, blz. 172. Hilbrant Gruys en Geertruid Horenken, overleden na 2 september 1667. Zie: NLW, 1961, k. 17. |
| GDW, blz. 423, nr. [2280]. |
|
b. Banken
| [2281] | Wapens: Rechts: Wychgel. Links: Van Gesseler.
| N.B. Later aangebracht op bank uit eerste helft achttiende eeuw. Oorspronkelijke schilden misschien gedeeld. Hendrik Louis Wychgel, heer van Lellens en Klinkenborg, overleden Groningen 2 juli 1830, gehuwd Lellens 12 februari 1787 Hermanna Van Gesseler, overleden voor 22 februari 1798. Zie: A. A. Vorsterman van Oyen. Stam- en wapenboek van aanzienlijke nederlandsche familiën. Deel 3. Groningen 1890. Blz. 472. |
| GDW, blz. 423, nr. [2281]. |
|
| [2282] | Wapen: Gedeeld: I een halve adelaar; II in een ronde met vlechtwerk versierde pot zonder oren een klaverblad, een eikel en een klaverblad, elk op een lange bladerloze stengel. Schildhouders: twee paarden [Brontsema].
| GDW, blz. 423, nr. [2282]. |
|
4. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst
a. Avondmaalsbeker
| [2283] | KERCKEBEEKER TOT LELLENS.
| Wapen: Gevierendeeld: I. Gruys, doch de poort losstaand; II. Tamminga; III. Horenken; IV. Sloet. Hartschild: Lellens, zonder klaverbladen. Schildhouders: twee olifanten, niet opgeheven tromp, komend van achter het schild, evenals aan beide zijden drie speren met vaantjes. |
| N.B. Groninger keur 4/T [= 1696/1697]. Afgebeeld: MON, plaat XCVIII, nr. 2. Berent Gruys, overleden Groningen 18 april 1724, gehuwd borg Lellens 28 maart 1667 Cecilia Tamminga, overleden 20 maart 1690. Zie: NLW, 1961, k. 19. |
| GDW, blz. 423, nr. [2283]. |
|
b. Doopbekken
| [2284] | Embleem: Een adelaar.
| N.B. Koper, XVH. Zie: MON, blz. 172. Vergelijk wapen Lellen, GDW, nr. 2283. |
| GDW, blz. 423, nr. [2284]. |
|
5. Gedenktekenen
a. Rouwbord
| [2285] | A° 1690 VIGESIMO MART. OBIIT NOBILISSIMA VIRTUTE ET PIETATE SPECTATISSIMA MATRONA CECILIA TAMMINGA, DOMINA IN LELLENS, CHARISSIMA CONIUX CHARISSIMI SUI MARITI BERNARD! GRUYS, DOMINI IN LELLENS ETC, QUI MAESTUS IN MEMORIAM GENTILITIA INSIGNIA PROAVORUM HIC PONI CURAVIT.
| N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XVI. OGK, blz. 61. Wapen Kniphuysen: Von Inn- und Kniphausen [2]. |
| GDW, blz. 423, nr. [2285]. |
|
b. Grafzerken
| [2286] | ANNO 1694, DEN 20 OCTOBER, IS DIE EERSAEME JACOB JANS TOT LELLENS CHRISTELYCK IN DEN HEERE ONTSLAPEN, VERWACHTENDE HYRNAE MET ALLE GELOOVIGEN EEN SAELIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
| Medaillon: Huismerk nr. 359, onduidelijk, vergezeld van de letters J.J., één boven en één onder het huismerk. |
| GDW, blz. 424, nr. [2286]. |
|
| [2287] | ANNO 1709, DEN 7 JUNY, IS JAN KOENIS, IN SYN LEVEN WOONAGTICH OP OOSTERDYKSHORN, IN DEN HEERE GERUST EN IS DEN 19 JUNY ALHIER BEGRAVEN, VERWAGTENDE LEN ZALIGE OPSTANDINGE IN CHRISTO.
| Een monogram, gevormd van de letters J.C. |
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: GSL, blz. 167. |
| GDW, blz. 424, nr. [2287]. |
|
| [2288] | ANNO 1709, DEN 17 JUNY, IS ETTIEN JANS, DE HUISVROUWE VAN JAN KOENES, IN DEN HEERE GERUST EN IS DEN 19 JUNY ALHIER MET HAAR MAN BEGRAVEN, VERWAGHTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE IN CHRISTO ... AMEN.
| Wapen: Een spiegelmonogram, gevormd van de letters J.C. |
| GDW, blz. 424, nr. [2288]. |
|
| [2289] | TER GEDAGTENIS VAN DE E. CORNELLIS BRONTSEMA OP DINGWEER TE LELLENS, IN LEEVEN EXTRA-ORDINARIS GECOMMITTEERDE RAAD DER OMMELANDEN TUSSCHEN DE EEMS EN DE LAUWERS EN MEEDE OUDERLING DESER GEMEENTE ETZ., OVERLEDEN DEN 16 FEBRUARI 1780 IN HET 73sTE JAAR ZYNS OUDERDOMS.
| Wapen: Gedeeld: I een halve adelaar; II in een ronde met vlechtwerk versierde pot zonder oren een klaverblad, een eikel en een klaverblad, elk op een lange bladerloze stengel. Schildhouders: twee omziende leeuwen. |
| GDW, blz. 424, nr. [2289]. |
|
| [2290] | TER GEDAGTENIS VAN CATHARINA MENSES, HUISVROUW VAN425 BRONT HEYES BRONTSEMA OP BOELSEMA TE LELLENS, OVERLEEDEN DEN 29 JANUARIUS 1781 IN HET 73STE JAAR HAARES OUDERDOMS.
| Wapen: Gedeeld: I een halve adelaar; II drie klaverbladen, 1 en 2. Schildhouders: twee omziende leeuwen. |
| IN 'T GROOT OLDAMBT, VAN MENSES STAM / IN D'EEXT DEES' VROUW HAAR OORSPRONG NAM / DAARNA VEREENT IN ECHTESTANDT / MET BRONTSEMA DOOR GODES HANDT / MET WELK' ZY VYFTIG JAAR GESONT / BYNA VERKEERDT OP HEEMERTS GRONT / EN TOEN HYR KEEREN MOEST TOT STOF / OG MOGT' ZY SYN DEN HEER TOT LOF. |
| N.B. Dochter van Menso Jans, kerkvoogd. Zie: RAG, Rechterlijke archieven, inv. nr. Vbb5, haar huwelijkscontract Eexta 10 mei 1731. |
| GDW, blz. 424, nr. [2290]. |
|
| [2291] | TER GEI)AGTENISSE VAN DE WELEERWAARDE SEERGELEERDE HEER HARMANNUS ELFRINGHOF, EERST 6 JAAREN EN 7 MAANDEN LEERAAR DER GEMEENTE TE LEERBROEK IN ZUIDTHOLLANDT EN DAARNA 20 WEEKEN HYR TE LELLENS, OVERLEEDEN DEN 9 MEERT 1786 IN HET 34sTE JAAR SYNS OUDERDOMS.
| Wapen: Op een terras een boom, vergezeld aan de voet van vier op de korte kant staande rechthoekige blokken, aan elke zijde twee naast elkaar, en van elf ringen, aan elke zijde van de boom vier onder elkaar en op de hoogte van de tweede van boven buitendien drie naast elkaar, zo, dat daar vijf ringen een horizontale rij vormen, waarvan de middelste om de stam. |
| OM SONDAARS TOT DEN HEER / TE BRENGEN DOOR $YN LEER / EN GODES VOLK NA PLIGT/TOT TROOST TE SYN EN LIGT / WAS YVRIG IN SYN WERK / DEES LEERAAR VAN GODTS KERK / TE VROEG HELAAS IN 'T STOF / RUST DEESE ELFRINGHOF. |
| GDW, blz. 425, nr. [2291]. |
|
| [2292] | TER GEDAGTENIS VAN DE E. BRONT HEIES BRONTSEMA OP BOELSEMA TE LELLENS, IN LEEVEN GECOMMITTEERDE RAAD DER OMMELANDEN TUSSCHEN DE EEMS EN DE LAUWERS EN MEEDE OUDERLING DESER GEMEENTE ETZ., OVERLEDEN DEN 15 JUNIUS 1786 IN HET 8IsTE JAAR ZYNS OUDERDOMS.
| Wapen: Gedeeld: I een halve adelaar; II in een ronde met netwerk versierde pot zonder oren een klaverblad, een eikel en een klaverblad, elk op een lange bladerloze stengel. Schildhouders: twee omziende leeuwen. |
| TE LELLENS IN DEN KERKENRAADT / EEN OUDERLING MET RAADT EN DAADT / ALS MEEDE IN DEN BURGERSTANDT / GECOMMITTEERDE RAADT VAN 'T LANDT / IN 'T BOERBEROEP OP BOELSEMA / OP HEEMERTS GRONT WAS BRONTSEMA / SYN LIGCHAAM RUST HYR IN HET STOF / VERRYST HY EENS, 'T SY TOT GODTS LOF. |
| GDW, blz. 425, nr. [2292]. |
|
| [2293] | TER GEDAGTENIS VAN DE E. FREKE STENHUIS, WEDUWE VAN DE E. CORNELLIS BRONTSEMA, IN LEEVEN WOONENDE OP DINGWEER TE LELLENS, OVERLEDEN DEN 28 AUGUSTUS 1788 IN HET 81sTE JAAR HAARES OUDERDOMS.
| Wapen: Doorsneden, doch de snijlijn ontbreekt grotendeels: A. een boom; B. een grote lelie, vergezeld van onderen van twee sterren naast elkaar. Schildhouders: twee omziende leeuwen. |
| DOOR DEN ROOT DE GEEST ONTNOMEN / SYN WY HYR WEER 'T SAAM GEKOMEN / EN VEREENT NA LIGCHAAMS STANT / TOT DAT EENS DES HEEREN HANT / ZIEL EN LIGCHAAM WEER ZAL PAREN / OCH, MOLT HY ONS DAN VERGAREN / TOT SYN VOLK EN HEEMELS HOF / OM HEM DAAR TE ZYN TOT LOF. |
| GDW, blz. 425, nr. [2293]. |
|
| [2294] | DEN 2 OCTOBER 1808 IS IN DEN HEERE GERUST DE WELEERWAARDE ZEERGELEERDE HEER HENRICUS VAN WEERDEN JANSONIUS IN HET 31sTE JAAR ZYNES LEVENS EN NA DE BEDIENING426 DES GODDELYKEN WOORDS RUIM 8 JAAREN IN DEEZE GEMEENTE TE HEBBEN VOLBRAGT.
| Wapen: Doorsneden: A. een leeuw; B. gedeeld: 1 een roos; b. drie klaverbladen. |
| HIER RUST EEN VADER NAAST HET KROOST ,1 DOOR DE EGT HEM TOEGEBRAGT 1 IN LEVEN WAS HET HEM TOT TROOST / DAT GOD ZYN HEIL VOLBRAGT / AAN TROUWE DIENAARS TOEGEZEGT / GAAT IN DE VREUGD DES HEEREN / DOOR JESUS CRISTUS WEGGELEGD / OM EEUWIG GOD TE EEREN. |
| GDW, blz. 425, nr. [2294]. |
|
| [2295] | TER GEDAGTENIS VAN D' EERZAME SEBE D. BONTHUIS, IN LEVEN WOONENDE OP BOELSEMAHEERT TE LELLENS, IN HET 41ST JAAR ZYNS OUDERDOM EN IN HET 18 JAAR ZYNS EGTVERBTNTENIS MET EVERDTNA OUDEMAN; HY OVERLEED DEN 27 JUNI 1811, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDING IN JESUS CRISTUS.
| Wapen: Een dwarsbalk, vergezeld van drie uitkomende bomen, |
| ZOO ZIET GY DAT NOG PRILLE JAAREN / NOG KRAGT ONS VOOR DEN DOOD BEWAREN / In, DIE SLEGTS KORT ZYN BESTEN TYD / AAN D' AKKERBOUW HAD TOEGEWYD / WIERD REEDS HELAAS IN FLEUR VAN LEVEN / AAN DOOD EN GRAF TEN PROOI GEGEVEN / DENK DUS, HOE JONG OF STERK G' OOK ZYT / DE DOOD SPAART KRAGT NOG LEVENSTYD. |
| N.B. Bomen in wapen doen denken aan paddestoelen als GDW, nr. 4285. |
| GDW, blz. 426, nr. [2295]. |
|
| [2296] | TER GEDAGTENIS VAN DEN AGTENSWAARDIGEN EN GRYZEN VADER DERK SEBES BONTHUIS EN DESZELFS HUISVROUW DE EERBAARE ANNA BRONTSEMA, MET WELKE ZYN EEDELE 42 JAAREN IN EEN GENOEGELYKE ECHT HEEFT MOGEN LEVEN, GESTORVEN TE KRODDEBUTREN OP OOSBROEK ONDER LELLENS OP DEN 6 MAY 1812 IN DEN OUDERDOM VAN 68 JAAREN. EN DOOR ZYN GADE IN DE EEUWIGHEID OPGEVOLGD OP DEN 6 APRIL 1813 NA 75 JAREN BEREIKT TE HEBBEN EN GEZAMENTLYK HIER TER ONTBINDING OVERGEGEVEN.
| Wapens: Rechts: Een dwarsbalk, vergezeld van drie uitkomende bomen. Links: een halve adelaar, uitgaand van de rechter schildrand. |
| HOE ZALIG EN HOE WYS, HOE DEUGDZAAM EN HOE NUT DE MENSCH OP DEZE AARD ZYN LEVEN OOK MAG LEIDEN 1 HIER AAN KREUND ZIG GEEN DOOD. DE FELLE DOOI) BLYET AAN ZYN PLICHT GETROUW EN LAAT HEM NIET VERBEIDEN / ZOODAT HIER NIETS HOUD STAND, NIETS DAN DE DOOD ALLEEN, EEN ZEKER EIND VAN 'T NIETIG MENSCHELYK LEVEN /MAAR WAAROM TOCH, O DOOD? ZOU EENIG STERVELING DIE DEUGD EN GOD BEMIND, VOOR UWEN SIKKEL BEVEN? 1 WANT NAUWELYKS HEBT GY TOCH DOOR UWE WREDE VUIST, DIE AL WAT LEEFT VERPLET, HEM ZYN LAATSTEN SNIK DOEN GEVEN 1 OF HY WOOND IN DE VREDE IN D' EINDELOOZE EEUWIGHEID. |
| GDW, blz. 426, nr. [2296]. |
|
Contact
Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mail redmeralma nl.
|
|
|
