|
ana. OLDEHOVE (VÓÓR 1594)
1. Gedenktekenen
a. Grafzerk
| [436A] | Wapens: Rechts: Jensema. Links: Een adelaar [Aylkema to Rasquert].
| N.B. Beter herkenbaar op foto. Hierbij: GDW, nr. 3022. Rembt Jensema, overleden voor 1521, gehuwd 1476 Bawe Aylkuma. Zie: OBS, blz. 315. |
| GDW, blz. 128, nr. [436A]. |
|
ct. OLDEHOVE (NA 1594)
1. Gebouwen
a. Kerk
1. Gedenksteen
| [3004] | GENESIS CAP. 28 VERS 17. DIT IS DE POORTE DES HEMELS. ALDUS GEORDINERT ENDE GEMAECKT BY VERNIEUWINGE VAN DIT HUIS GOTS, ALS KERCKVOOGDEN WAEREN JR. ASINGHA VAN EWSSUM OP ENGLUMB., COMMITERDE RAET TER ADMIRALETEIT TOT AMSTERDAM, JR. REMPT D'MEPSCHE, RAEDSHEER DER STADT GRONINGEN, DN. HAICO PETRI HAICKELENBORGH, PASTOR IN OLDEHOVE ANNO 1664. GAET IN TOT SIN PORTEN. PSALM 100, VS 4.
| N.B. Afgebeeld: J. Bierma. Land en volk van Humsterland. Groningen 1961. Blz. 189. |
| GDW, blz. 546, nr. [3004]. |
|
2. Deuromlijsting
| [3005] | Wapens: Rechts: Gevierendeeld: I Ripperda; II Van Deest; III Van Heerma; IV Van Heerma. Links: Gevierendeeld: I Schellingwoude; II Commerstein; III Backer; IV Reael. Schildhouders: twee omziende leeuwen.
| N.B. Afgebeeld: J. Bierma. Land en volk van Humsterland. Groningen 1961. Blz. 189. Johan Willem Ripperda, overleden Tetuan [Marokko] 17 oktober 1737, gehuwd Oldehove 13 juli 1704 Alida van Schellingwoude, overleden Koudekerk, Groot Poelgeest, 29 mei 1717, begraven Oldehove. Zie: NLW, 1952, k. 17; 1920, k. 65-66. Vergelijk: GDW, nr. 3012.547 |
| GDW, blz. 546, nr. [3005]. |
|
b. Toren
1. Balk
| [3006] | ANNO 1608, MESTER CLAES BEERENTS.
| GDW, blz. 547, nr. [3006]. |
|
2. Klokken, uurwerken, windvanen enz.
a. Klok
| [3007] | REMPT D'MEPSCHE, JONCKER EN HOVELINCK IN HUMSTERLANT, RAETSHEER IN GRONINGEN, GEDEPUTEERDE STAET DESER PROVINTIE EN KERCKVOOGT TOT OLDEHOVE 1734. JOHANNES BORCHHARDT FECIT GRONINGEN ANNO DOMINI 1734.
| IK NODICH AL WIE VREEST DEN HEER / TOT DIENST VAN CHRISTUS, U HEMELKONINGH / EN SLA EEN NAAR GELUIT WANNEER / DEN MENSCH VERLAAT DEES AARTSCHE WONING. |
| GDW, blz. 547, nr. [3007]. |
|
b. Luidbalk
| [3008] | DESE NIEUWE BALK GELEGT [EN] DE KLOK OMGEHANGEN DEN ... MAART 1787 DOOR ... EN JOP ... OUT ... M. SMIT EN ... P. M. STELMAKER TOEN D.G. UILDERSMA KERKVOOGD WAS EN A. J. MUNTGHE PRED. M. ANNES WEDM. S. GIALTS M A° 1787.
| N.B. Letter M voor SMIT en STELMAKER waarschijnlijk afkorting van MEESTER. |
| GDW, blz. 547, nr. [3008]. |
|
c. Klokstoel
| [3009] | D.I. H.H. ANNO 1650.7. 2.
| GDW, blz. 547, nr. [3009]. |
|
3. Meubilair
a. Banken
| [3010] | Wapens, vergezeld van: ANNO 1650: Rechts: De Mepsche. Links: Wicheringe. Helmteken: De Mepsche.
| N.B. Johan de Mepsche, overleden 1652, gehuwd Groningen 28 september 1623 Helena Wicheringe. Hidde de Mepsche, overleden 3 augustus 1662, broer van Johan, gehuwd Groningen 16 februari 1623 Titia Wicheringe, zuster van Helena. Zie: RAG, B. Lonsain. Genealogie van het geslacht De Mepsche. Handschrift. Zeist 1940. Blz. 4, 8. Zie: GDW, nr. 3011. |
| GDW, blz. 547, nr. [3010]. |
|
| [3012] | Wapens: Rechts: Gevierendeeld: I Ripperda; II Van Deest; III en IV Van Heerma. Hartschild: Jensema. Links: Gevierendeeld: I Schellingwoude; II Commerstein; III Backer; IV Reael. Hartschild: Poelgeest. Schildhouders: twee roodgetongde gouden draken met opgeheven vlucht. Dekkleden: goud en zwart.
| N.B. XVIIIa. Afgebeeld: J. Bierma. Land en volk van Humsterland. Groningen 1961. Blz. 367. Ook: LGK, afb.nr. 19. Kleuren, aangebracht 1971, ontleend aan wapens op Portretten van Johan Willem Ripperda en Alida van Schellingwoude, vrouw van Poelgeest en Koudekerk, afgebeeld: Winsums verleden. Groningen 1957. Blz. 146/147. Hier geen hartschilden. Vergelijk: NLW 1920, k. 64. GDW, nr. 3005. |
| GDW, blz. 547, nr. [3012]. |
|
4. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst
a. Collectebus548
| [3013][a] | KERCKEBUSSE VOOR DE ARMEN TOT OLDEHOVE.
| GDW, blz. 548, nr. [3013][a]. |
|
| [3013][b] | JR. REMPT D'MEPSCHE, RAEDSHEER IN GRONINGEN.
| Bijbeltekst: Lucas 6:38. GEEFT ENDE U SAL GEGEVEN WORDEN. |
| GDW, blz. 548, nr. [3013][b]. |
|
| [3013][c] | JR. ASINGHA VAN EWSSUM, HEER VAN ENGLUMBORCH ENDE JELLEMA, STAET GENERAEL, ANNO DOMINI 1665.
| GDW, blz. 548, nr. [3013][c]. |
|
| [3013][d] | HAICO PETRI HAICKELENBORGH, PASTOR IN OLDEHOVE.
| Wapen: Op een terras een tegen een boom klimmend omgewend hert. |
| Bijbeltekst: Romeinen 12:13a. |
| N.B. Koper. Afgebeeld: GDW, plaat XXIV. OGK, blz. 112. Groningen. Cultureel maandblad, 1963, blz. 92. |
| GDW, blz. 548, nr. [3013][d]. |
|
5. Gedenktekenen
a. Grafmonument
| [3014] | STA VIATOR, LEGE ET LUGE, IACET HIC INFRA EXCELLENTISSIMA DOMINA, DOMINA MARGARETHA IOANNA FRANCISCA CATHARINA IOSEPHA ANTONIA EVA HONORATA COMITISSA DE COBENTZEL, NATA VIENNAE DIE XI IAN. 1698, NUPTA EXCELLENTISSIMO DOMINO, DOMINO LUDOVICO LUDGERO BARONI DE RIPPERDA, DOMINO IN POELGEEST, COUDEKERK ETC. ETC. ETC. DIE 16 IAN. 1727, POST PIE SUSCEPTA S. ROMANO CATHOLICO ECCLESIAE SACRAMENTA DENATA HAGAE COMITIS DIE 24 MAI 1730. R.I.P.
| N.B. Niet meer aanwezig. In 1795 uit noorderbinnenmuur van koor verwijderd. In 1828 brokstukken bij toren. Vermeld: Tegenwoordige staat der vereenigde Nederlanden. Deel 21. Stad en Lande. Vervolg. Amsterdam 1794. Blz. 389. Vergelijk: CVO. |
| GDW, blz. 548, nr. [3014]. |
|
b. Rouwborden
| [3015] | De hoogedele geboren vrouw Anna Maria van Deest geboren van Heerma vrouw tot Jensemaborch, overleden den 23 september 1670, ligt tot Oldehove begraven.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 113. Vrouw van Johan Wilhelm van Deest. Zie: NLW, 1941, k. 332. |
| GDW, blz. 548, nr. [3015]. |
|
| [3016] | Anno 1672, den 15 marty, stierf de hoogedele geboren vrouw Justina Gaikinga, weduwe Van Ewsum, vrouw van Englumborch en Jellema, oud 45 jaar, 10 maanden en 23 dagen. Legt tot Oldehove begraven.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 50a. Weduwe van Asinga van Ewsum. Zie: OBS, blz. 307. |
| GDW, blz. 548, nr. [3016]. |
|
| [3017] | ANNO 1679, DEN 15 JANNUARI, STURF DE HOOGEDELGEBOREN VROUW ANNA CLARA HUNNINGA GEBOREN VAN MANIEL, VROUW OP ENGLUMBORGH, OUT 30 JAREN, 7 MAANDEN, 21 DAGEN.
Wapen: Van Maneil. Helmteken: een vlucht, waartussen een hoed met brede vergezeld van boven van drie bollen.
Kwartieren:
|
| N.B. Niet meer aanwezig, misschien ter plaatse in particulier bezit. Tekening van wapens, 1764, RAG, Archieven [De Marees] van Swinderen, inv. nr. 689, met wijziging volgens aantekeningen in particulier bezit, 1860. Vrouw van Dodo Allart Huninga, grietman in Humsterland. Zie: NLW, 1926, k. 108; 1941, k. 337. Vergelijk: GDW, nr. 606. |
| GDW, blz. 548, nr. [3017]. |
|
| [3018] | Joan Willem van Diest, heer tot Jensemaborch en Fritema, geboren den 10 may 1624, gestorven den 11 februari 1681; ligt mede aldaar begraven.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 113. |
| GDW, blz. 549, nr. [3018]. |
|
| [3019] | Anno 1684, den 12 november, is gestorven vrouw Anna van Ewssum genaamt Gayckinga Renghers, vrouw van Englumborch, oud 27 jaar, 10 maand en 1 dag, legt tot Oldehove begraven.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 52d. Vrouw van Allard Gaykinga Rengers. Zie: OBS, blz. 307. |
| GDW, blz. 549, nr. [3019]. |
|
| [3020] | OBIIT HAGAE COMITIS 24 MAIL 1730 EXCELLENTISSIMA DOMINA, DOMINA MARGARETHA COMITISSA DE COBENTZEL, NATA VIENNAE IN AUSTRIA DIE XI IANUARII 1698. R.I.P.
| N.B. Verguld bord. In 1795 uit kerk verwijderd. In 1846 nog fragmenten in toren. Vermeld: KGO, blz. 288a. Ook: AWN, 8, 1846, blz. 409. |
| GDW, blz. 549, nr. [3020]. |
|
| [3020A] | Rouwborden voor leden der familiën Van Huningha, Van Diest, Rengers, Ripperda, De Mepsche en anderen werden in 1795 op bevel van de genootschappen verwijderd.
| GDW, blz. 549, nr. [3020A]. |
|
c. Sarcofaag
| [3021] | Wapen, deels met kleurarceringen: Gevierendeeld: I en IV in goud een gekroonde adelaar, die in het eerste kwartier omgewend; II gedeeld: I gepaald en tegengepaald in drie stukken van goud en rood; 2 een op een rots staande gems; III gedeeld als II, doch 1 en 2 verwisseld en de gems omgewend. Hartschild: Gevierendeeld: I en IV drie rechterschuinbalken; II en III effen rood. Het wapen met een schildhoofd : In rood een ornament in de trant van een kandelaar, aan beide zijden vergezeld van een gekroond monogram, gevormd door twee spiegelvormig ineengestrengelde letters C, samen omvattend een gouden cijfer VI, en vervolgens in de rechterflank op een kussen een gouden aardbol, omgord en met kruis, en in de linkerflank een adelaar met opgeheven en neerwaarts gerichte vlucht. Vijf helmen met helmtekens, van rechts naar links: I een uitkomende adelaar. II een uitkomende hondekop met twee kronen. III een uitkomende gekroonde man, houdend in de opgeheven rechterhand drie pijlen. IV op een kussen een aardbol, Omgord en met kruis. V een uitkomende gekroonde adelaar met opgeheven en neerwaarts gerichte vlucht. Schildhouders: twee gemsbokken.
| hIC reqVIesCo VsqVe fIat MVtatIo In resVrgenDo. In pVLVere DorMIens reqVIesCo sperans In IesV saLVatore nostro. charitas dei. ihs. |
| N.B. Geplaatst in grafkelder met als sluitsteen GDW, nr. 3022. Beide eerste zinnen bevatten chronogram 1730. Dwarsbalk van letter H in IHS ondersteunt kruisje. Margaretha Joanna Francisca Catharina Josepha Antonia Eva von Cobentzel, overleden 's-Gravenhage 24 mei 1730, gehuwd Wenen, als weduwe Von Blaggay, 16 januari 1727 Ludolf Luirdt Ripperda, heer van Euglumborg, Jensema, Poelgeest en Koudekerk. Zie: NLW, 1952, k. 18.550 |
| GDW, blz. 549, nr. [3021]. |
|
d. Grafkelder
| [3022] | FRITEMA
| N.B. Zie: GDW, nr. 436A. Sluitsteen van grafkelder, waarin sarcofaag: GDW, nr. 3021. |
| GDW, blz. 550, nr. [3022]. |
|
e. Grafzerken
| [3023] | ANNO 1659, DE 14 MARTI, IS IN DEN HEERE ONDTSLAPEN DE EERWAERDE WELGELE D. WICHEERUS ZYTSEMA, IN SYN LEEVENT PASTOOR IN OLDEHOOVE, VOORWACHTENDE EEN SAELIGE OPSTANDINGE IN CHRISTO.
| Wapen: Op een gewelfd terras een tegen een boom klimmende omgewende hond en aan de andere zijde van de boom een aanziende stier, staand niet twee poten voor de welving van het terras en komend uit wolken, uitgaand van de linkerschildrand. Helmteken: een staande stier. |
| GDW, blz. 550, nr. [3023]. |
|
| [3024] | ... DESEN STEEN IS ALHIER TER NEER GESTELDT DOOR BRUIN CORNELIS WIERSEMA ENDE AEFKE JANSEN, SYN HUISVROUW, IN HET JAER ONSES HEEREN JESU CHRISTI ANNO 1715.
| GDW, blz. 550, nr. [3024]. |
|
| [3025] | DEN 19 NOVEMBER 1805 IS OVERLEEDEN DE EERBAARE VROUWE SYTSKE D. HOMAN IN DEN OUDERDOM VAN 37 JAREN EN 10 MAANDEN.
| ... VERBREEKT DE DOOD / DE LIEVDE BAND OP AARD / DIE ECHTGENOOT EN KROOST / MET SMERTE WEDERVAART / O GOD VEREENT TOCH WEER ONS HAND / HIERNA BY U IN ZALIGER STANT. |
| GDW, blz. 550, nr. [3025]. |
|
| [3026] | AJOLD JAN MUNTINGHE, PREDIKANT TE OLDEHOVE, GESTORVEN IN DEN OUDERDOM VAN XLVI JAREN DEN TX VAN GRASMAAND MDCCCVIII.
| Wapen, vergezeld van twee bundels korenhalmen: Twee vogelveren, samen in de vorm van een omgekeerde keper, waartussen een ring met aan de bovenzijde drie ronde stenen. Helmteken: twee vogelveren, samen in de vorm van een omgekeerde keper. |
| ZAAD, GEZAAID OM VOOR DE EEUWIGHEID TE RYPEN. |
| GDW, blz. 550, nr. [3026]. |
|
| [3027] | LODEWYK GROMMERS, WEDUWENAAR VAN SYTSKE HOMAN, DOOR DEN BLIKSEM DOODELYK GETROFFEN DEN 28 JUNY EN BEGRAVEN DEN 3 JULY 1811, OUD 43 JAREN.
| DE DOODSSCHICHT TROF DOOR 'T BLIKSEMVUUR GELEID / DE HUT VAN GROMMERS STERFLYKHEID / HEREENIGD MET ZYN LIEVE GAA / ZAG HEM ZYN KROOST MET SMART IN D'OOGEN NA. W. |
| GDW, blz. 550, nr. [3027]. |
|
Contact
Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mail redmeralma nl.
|
|
|
