Nieuw-Scheemda
















































cj. NIEUWSCHEEMDA

1. Gebouwen

a. Kerk

1. Gedenksteen

[2857]SESTYN HONDERT SESTICH EN EEN / IS HYR ANLECHT DEN EERSTEN STIEEN / ALS DANIEL EYLSHEMIUS EN JOANNIS HERDENBERGIUS PASTOREN WEREN IN DER TYDT DOOR DRIE KERCKVOOG522 DEN SORG EN VLYT / HYRNA GENOEMT MEE IN DIT VERS / ELTIO POPKENS, EVERT PETERS / EN AYSO TIABBENS, IN WIENS STEE / QUAM DAERNAE UBBO TIAPKENS MEE / VOLEINDIGDEN DIT TOT GODS EER / TOT VOORTGANCK VAN SYN REINE LEER.
Rechts: Wapen, DANIEL EYLSHEMIUS: Twee rozen naast elkaar, waartussen een omgekeerde pijl.
N.B. In 1659 werd Scheemderhamrik afgescheiden van Scheemda, waar Daniel Eylshemius predikant was, en werd in eerstgenoemde plaats de hervormde gemeente Nieuwscheemda gesticht.
Wapen, ELTIO POPKENS: Een omgewende leeuw.
Wapen, EVERT PETERS: Gedeeld: 1 linksgeschuind; II een halve adelaar, vergezeld boven de kop van een ster.
Links: Wapen, JOANNIS HERDENBERG: Een berg.
N.B. Joannes Hardenbarch, lid van de Fries-Groningse studentenvereniging te Utrecht in 1653, voerde: In zilver op een terras en voor een berg drie vruchtendragende wijnstokken naast elkaar, alles van natuurlijke kleur. Helmteken: een vruchtendragende wijnstok van natuurlijke kleur. Dekkleden: rood en zilver.
Wapenspreuk: SUCA ANIMA SAPIT. Vermeld: NLW, 1924, k. 137.
Wapen, AYSO TIABBENS: Een leeuw.
Wapen, UBBO TIAPKENS: Twee tegen elkaar klimmende halve leeuwen, vergezeld van drie leliën.
N.B. Wapens misleidend overgeschilderd.
GDW, blz. 521, nr. [2857].

2. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst

a. Avondmaalschotel

[2858]ANNO 1752, DEN 1 DECEMBER, HEB IK JAN SUILMAN THEMMEN, ALHYR TER PLAATSE IN 'T 4DE JAAR VAN MYN PREEDIKDIENST, DIT BORT AN DE KERK VAN NIEUW SCHEEMDA VEREERT.
GDW, blz. 522, nr. [2858].

3. Gedenktekenen

a. Grafzerken

[2859]ANNO 1663, DEN 7 APRIL, IS CHRISTELYCK IN DEN HEEREN ONTSLAPEN DIE EER ENT ACHTBARE UBBO TIAPKENS, IN ZYN LEVEN KERCKVOGT IN SCHEEMBDA EN SCHEEMBDERHAMRICK, ZYNES OLDERDOOM 28 JAEREN, VERWACHTENDE EEN VROLYCKE OPEERSTANDINGE IN CH RISTO.
Wapens: Rechts: Twee tegen elkaar klimmende halve leeuwen, vergezeld van drie leliën. Links: Twee tegen elkaar klimmende leeuwen. Helmteken: een uitkomende leeuw.
DIE KERCK VOOGT, DIE MEE STIEN EN HOUT / BESTELDE, ALS DEES KERCK WORD BOUT / TOT GODES EER, OPDAT ZYN WOORT / HIERIN MACH WORDEN ANGEHOORT /DIE SORCHDE TOT DIT WERCKS BEHOEF / WAS D'EERSTE, DIE MEN HIER BEGROEF / IN DESE KERCK LICIiT HIER BEDECKT / MAER SAL WEER WORDEN OPGEWECKT / SYN LYF EN ZIEL VERWACHTEN WEER / SALIG OPSTANDING IN DEN HEER.
N.B. Vergelijk: GDW, nr. 1713.
GDW, blz. 522, nr. [2859].

[2860]ANNO 1663, DEN 20 OCTOBER, IS CHRISTLYCK IN DEN HEEREN ONTSLAPEN DE EER ENT ACHTBAERE REYNER PIETERS, OLT ONGEVEER 47 JAER, VERWACHTENDE EEN ZALIGE OPEERSTANDINGE IN CHRISTO.
Wapens: Rechts: Gedeeld: I een halve adelaar; II drie klaverbladen onder elkaar. Links: Twee tegen elkaar klimmende leeuwen. Helmteken: een klaverblad.523
GDW, blz. 522, nr. [2860].

[2861]1670. M.H.B.
GDW, blz. 523, nr. [2861].

[2862]GERHARDUS BECKERINGH, IN SYN LEVEN GETROUW BEDIENAER DER GEMEYNTE J.C. IN DE NIEUWE SCHEEMDA, IS GESTORVEN DEN 18 JUNY 1686, SYN LICHAEM RUST ALHYER IN VERWACHTINGE VAN SALIGE OPSTANDINGE.
GDW, blz. 523, nr. [2862].

[2863]ANNO 1703, TUSSCHEN DEN VIERDEN EN VYFDEN FEBRUVARIUS, SNACHTS TUSSCHEN SEEVEN EN ACHT UIREN, IS DIE EERBAERE KOORNELLYS JANS, KERCKVOOGHT TOT SCHEEMTER HAMMIRCK, CHRISTELYCK IN DEN HEERE ONTSLAPEN, SYN OUDERDOOM SYNDIE NEEGEN EN VIEERTIGH JAAREN, ENDE LEYDT ALHYR BEGRAVEN ENDE VERWACHTENDE MET ALLE GODTSALYGE EEN VROOLYKE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM, AMEN.
Wapen, vergezeld van de letters K.J.: Een omgewende leeuw met klauwen in de vorm van klaverbladen.
Bijbeltekst: Joh. 14:13.
N.B. Zie: GDW, nrs. 2874 en 2910.
GDW, blz. 523, nr. [2863].


[2864]ANNO 1703, DEN 3 DESEMBER, IS DIE E. JOHANNES SCHEEPEL, PASTOOR IN SCHEEMDER HAMRICK, IN DEN HEERE ONTSLAAPEN.
Wapen: Een korenmaat [een schepel] met drie poten en twee oren.
EEN PRONCKJUWIEL AN GODES HUIS / EEN PREEDIKANT NA WAARHEYDT / LEGHT HYR BEGRAAVEN ONDER 'T GRUIS / SYN STEL ANSCHOUDT GODTS KLAARHEYDT.
GDW, blz. 523, nr. [2864].

[2865]ANNO 1721, DEN 22 JUNY, STIERF DE EERB. TJACKO BENES, OUD IN 'T 54STE JAAR, IN ZYN LEVEN KERKVOOGD TOT NIEUWSCHEEMDA EN ZYLVEST DES TERMUNTERZYLS, LIGT ALHIER BEGRAVEN.
Wapen: Een leeuw, vergezeld van onderen van twee rozen naast elkaar, onder elke poot één.
SO MOET AL 'S WERELTS GLANTS VERGAAN / MAER GODES GUNST BLYFT EUWIG STAAN / SOEKT DAN GODTS LIEFDE BOVEN AL / DAN STERFT GY NOIT, WYL NA DEN VAL / VAN 'T BROOSE VLEES DE ZIEL NOG LEEFT / BY GOUT, DIE VREUGT OP VREUGDEN GEEFT / EN 'T LICHAEMSSTOF OPWEKKEN SAL / OM HEM TE SINGEN 'T BLY GESCHAL / VAN EUWIG LOF, PRYS, DANK EN EER / EN SYNEN SOON, ONS BORGE EN HEER.
GDW, blz. 523, nr. [2865].

[2866]HELENA SUYLMANS, GEWESEN HUISVROUW VAN PHOEBUS THEMMEN, PASTOR IN NIEUW SCHEEMDA, GEBOREN TOT BEMERWOLDE IN DEN JAAR 1693 UYT JAN SUYLMAN NANTKES, IN SYN LEVEN KERKVOOGT TOT BONDA, EN HEILENA HOEDENBERGS, ECHTL., EN IS GODTZALIGLYK IN DEN HEERE ONTSLAPEN DEN 17 MAART 1722, OUD AGHT EN TWINTIG JAAREN.
Wapen: Gedeeld: I een leeuw, vergezeld van boven van twee rozen naast elkaar; II een omgewende leeuw, klimmend tegen een uitgerukt boompje, dit boompje aan de linkerzijde vergezeld van een buikige vaas met twee oren, waarin een bladerloze tak met zeven bloemen; leeuw, boompje en vaas op gelijke hoogte.
GDW, blz. 523, nr. [2866].

[2867]ANNO 1731, DEN 20TE MAY, STIEF DE EERBR. GERRYT SIMENS, OUD 61 JAAR, 8 MAAND EN 17 DAGEN, ZYNDE IN SYN LEVEND OUDERLING EN KERKVOOGD IN NIEUWSHEEMDA, EN LIGT ALHYR BEGRAVEN.
Wapen: Gedeeld: I. gedeeld: 1. huismerk nr. 422; 2. een aan een gebladerde stengel hangende druiventros; II. gedeeld: 1. drie klaverbladen onder elkaar; 2. een halve adelaar.524
OP AARDEN GING MYN SORG TE KERKWAARTS IN EN OM / NU HEEFT MYN ZIELE RUST IN 'T HEMELS HEYLIGDOM / MYN VLEES LEYT HYR BENEÊN EN GAAT DE WORMEN SPYSEN / MAAR SAL TEN JONGSTEN DAG EENS UIT DIT STOF VERRYSEN / EN MET MYN ZIEL VEREEND DES HEEREN HEERLYKHEYT / VERBREYDEN MET GEZANG IN VOLLE EEUWIGHEYT.
GDW, blz. 523, nr. [2867].

[2868]ANNO 1746, DEN 6 FEBRUARIUS, IS DIE EERZAME EPPO HARMENS DOOR DEN HEERE GERUST, SMORGENS OM 5 UIR, IN HET 47TIGSTE JAAR ZYNNES OUDERDOMS, EN IS OP DEN 14DEN FEBRUARIUS ALHIER IN DE SCHEEMDERHAMRICK TER AARDEN BESTELDT.
Wapen: Huismerk nr. 423, vergezeld van de letters E.H. en van drie klaverbladen, 1 en 2.
AL DIE HIER OP MY TREEDEN / NEEM EEN EKCEMPEL AN MIE / AL LEG IK HIER BENEEDEN / OOK BEN ICK GEWEEST ALS GHIE.
N.B. Niet meer aanwezig. Met wapentekening vermeld: RAG, Archief Detmers-Van Cingel, inv. nr. 12. Rekening van zerkhouwer Hero Idema.
GDW, blz. 524, nr. [2868].

[2869]1747, DEN 21 DECEMBER, IS DE WELEERW. EN ZEERGELEERDE HEER GERLACUS WOLTERS, IN LEVEN GETROUW LEERAAR EERST 6 JAREN IN DE BOURTANGE EN IN 'T 20STE JAAR ALHIER IN DE NIEUW SCHEEMDA, ONTSLAPEN INDEN OUDERDOM VAN 58 JAREN EN 10 DAGEN, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE DOOR CHRISTUS JESUS.
Wapen: Op water een omgewende zwemmende zwaan met opgeheven vlucht.
VRAEGT NA MYN AARS GESLAGT NIET VERDER / IK WAS ALHIER DES ZIELEN HERDER / IK HEB DE PREDICKSTOEL BETREEN / NU LEG IK ONDER DEZE STEEN / MET MYN DRIE KINDER AN Ml SY / 'T SAL WESEN GROOTE VREUGD VOOR MY / ALS IK SAL UIT HET GRAF OPSTAAN / EN MET HAAR DRIE TEN HEMEL GAAN.
GDW, blz. 524, nr. [2869].

[2870]ANNO 1748, DEN ISTEN MEERT, IS DIE DEUGHTZAAME FOSKE SYBENS, DIE NAGELAATEN WEEDUWE VAN WYLEN DEN EERZAAME CORNELIUS JANS EN VAN DEN EERZAAMEN GERRYT SYMENS, BEIDE IN HAER LEEVEN KERCKVOOGDEN GEWEEST ALHIER IN DIE NIEUWE SCHEEMDA. SEER CHRISTELYCK DOOR DEN HEERE ONTSLAAPEN IN HET 78STE JAAR HAARES OUDERDOMS, VERWAGHTENDE DOOR GODTS GENAADE MET ALLE WAARE GELOOVIGEN EEN ZAALIGE OPSTANDINGE ALLEEN DOOR JESUM CHRISTUM ONSEN HEERE.
Wapen: In een nest een pelikaan met drie jongen, en daaronder nogmaals in een nest een pelikaan met driejongen.
DEES PLAATS TOONT ALLER MENSCHEN LOT / EN HOE HET LICHAAM HIER VERROT / WANNEER DE DOODT HEEFT OFGESNEEDEN / HET LEEVEN HIER OP AARD BENEEDEN / ONDER DEEZE STEEN RUST HET KOUD GEBEENTE / EEN VROUW VAN TWE PYLAREN DEES GEMEENTE / ZIE STIERF. OUD ENDE ZAT VAN DAAGEN / MET SUGHT OM 'S HEEMELS CROON TE DRAAGEN.
GDW, blz. 524, nr. [2870].

[2871]ANNO 1748, DEN 12 DECEMBER, IS DIE DEUGTZAAME ANNA CORNELLYS, IN HAAR LEEVEN WOONAGHTIGH GEWEEST ALHIER IN DIE SCHEEMDERHAMRICK, DIE GEWEEZENNE HUISVROUWE EERS VAN DIE EERZAAME JANS LUPPES ENDE DAARNA VAN DEN EERZAAME REINT NANKES ENDE LAAST VAN DEN EERZAAMEN EDZE FOKKES. SEER CHRISTELYCK IN DEN HEERE ONTSLAEPEN IN HET 64TIGSTE JAAR HAARES OUDERDOMS, VERWAGTENDE DOOR GODTS GENAADE MET ALLE WAARE GELOOVIGEN EEN ZAALIGE OPSTANDINGE TEN EEUWIGEN LEEVEN ALLEEN DOOR ONSEN ZAALIGMAAKER JESUS CHRISTUS EN IS DEN 20TIGSTEN DECEMBER BY HAAR 10 KINDEREN ALHIER TER AARDEN BESTELDT.525
Wapen: Doorsneden: A. een brouwkuip, waarin twee moutgrepen schuinkruislings; B. gedeeld: l drie klaverbladen; 2 een halve adelaar.
ZO DOET DIE DOODT ONS WEEDERKEEREN / BEIDE JONCK EN OUDT TOT STOF DER AARD / DUS LEEZER LAAT HET GRAFT UW LEEREN / UWE HERT TE RIGHTEN HEMELWAARD / MAAR WAT ZAL UW DIE WEERELUT GEEVEN / BY JESUS IS DOGH ALLEEN HET LEEVEN.
GDW, blz. 524, nr. [2871].

[2872]ANNA MARIA WARMOLTS, GEWEESEN HUISVROUW VAN JAN SUILMAN THEMMEN, PASTOR IN NIEUW-SCHEEMDA, GEBOREN TOT HAREN IN DEN JARE 1726, DEN 21 FEBR, UIT JAN WARMOLTS, GESWOREN VAN HET GORECHT, MEDE OUDERLING EN KERKVOOGT TOT HAREN, EN JOHANNA ABBERINCK, ECHTL., EN IS, NADAT SE DEN 20 JANR. VERLOST WAS VAN EEN JONGE SOON, DIE HIER NEVENS HAAR RUST, GODZALIGLYK IN DEN HEERE ONTSLAAPEN DEN 26 DESSELVEN MAANDS IN DEN JAARE 1755, OUD AGT EN TWINTIG JAAREN EN ELF MAANDEN.
Wapen: Gedeeld: 1. een leeuw, vergezeld van boven van twee sterren naast elkaar; II. gedeeld: 1. een halve adelaar; 2. doorsneden: a. een verkort gelijkarmig kruis; b. drie klaverbladen.
GDW, blz. 525, nr. [2872].

[2873]DOETJEN NANTKES, IN LEEVEN HUISVROU VAN DE EERSM. SYBEN CORNELIUS, KERKVOOGT EN OUDERLING TOT NIEUW SCHEEM DA, GEBOOREN 1698, DEN 17 APRIL, UIT DE EERSM. NANTKO EDZDERS EN DE EERSM. TRYNTJEN WIBBES, EGTELIEDEN, CHRISTELYK IN DEN HEERE ONTSLAPEN DEN 12 APRIL 1762 IN DEN OUDERDOM VAN 64 JAAREN MIN 5 DAGEN, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
Wapen: Gevierendeeld door een deellijn en een versmalde dwarsbalk: I een uitkomende omgewende leeuw; II een uitkomende leeuw; III een halve adelaar; IV drie sterren.
GDW, blz. 525, nr. [2873].

[2874]SYBEN CORNELIUS, IN LEEVEN KERKVOOGT EN OUDERLING TOT NIEUW SCHEEMDA, GEBOOREN 1694 DEN 30 MAAY UIT DE EERSM. CORNELIUS JANS, KERKVOOGT TOT NIEUW SCHEEMDA, EN DE EERSM. FOSKE SYBENS, ECHTELIEDEN, CHRISTELYK IN DEN HEERE ONTSLAPEN DEN 19 APRIL 1762 IN DEN OUDERDOM VAN 67 JAAREN 10 MAANDEN EN 20 DAGEN, VERWAGTENDE EEN ZALIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
Wapen: Een omgewende leeuw, vergezeld voor elke voorpoot en onder elke achterpoot van een klaverblad.
N.B. Zie: GDW, nrs. 2863 en 2910.
GDW, blz. 525, nr. [2874].

[2875]DEZE ZERK BEDEKT HET LIGCHAAM VAN DEN WELEERWAARDEN ZEERGELEERDEN HEER JAN SUYLMAN THEMMEN, GEBOREN DEN 17 MAART 1722, GESTORVEN DEN 29 SEPT. 1768, ZYNDE PREDICANT GEWEEST TE NIEUWSCHEEMDA VAN HET JAAR 1749 TOT HET JAAR 1768, NALATENDE DE VOLGENDE KINDEREN, DOOR HEM BY MEJUFFOUW JACOMINA ALBERDINA NAUTA VERWEKT, PHOEBUS HITZERUS THEMMEN, JACOBUS HENRICUS THEMMEN, WOBBINA BRECHTINA THEMMEN, WILLEM THEMMEN.
Wapen: Een leeuw, vergezeld van boven van twee sterren, aan elke zijde van de kop een. Helmteken: een uitkomende leeuw.
GDW, blz. 525, nr. [2875].

[2876]DE WELEERW. GODZAL. HEER HERMANNUS VAN DER SWAAGH IS GEBOREN TE ADUART DEN 11 MAY 1725, PREDIKANT GEWEEST TE OUDSCHOTEN ENZ., APPINGEDAM EN NIEUW SCHEEMDA, GESTORVEN DEN 2 AUGUSTI ANNO 1781.526
Wapen: Gedeeld: I linksgeschuind; II een halve adelaar, vergezeld boven de kop van een ster.
HIER LIGT HET LYK IN 'T STOF TER NEDER / VAN VAN DER SWAAGH, HY PRAALT BY GODT / HET GRAF ZAL 'T LICHAAM HAAST OOK WEDER DOEN OPSTAAN TOT EEN ZALIG LOT / HERMANNUS LUST WAS 'T ZYN ONTBONDEN / EN ALLE DROEFHEID IS VERSLONDEN.
GDW, blz. 525, nr. [2876].

[2877]HERMANNUS BECKERINGH, OVERLEDEN DEN 18 MAART 1802.
GDW, blz. 526, nr. [2877].

[2878]GRIETJE SEBES. GEBOREN DEN 12 DEC. 1763, OVERLEDEN DEN 24 JULY 1804.
HIER RUST DE HUISVROUW MYNER JEUGD / ZY WAS MYN LUST, MYN KINDER VREUGD / TREUR DAN MYN ZIEL, DAT GY HAAR MIST / MAAR ZORG, DAT GY MET GOD NIET TWIST / DIE DOOR DEN DOOD HAAR NEDER VELDE / EN ONS HIERDOOR IN DROEFHEID STELDE / ZY LEVE DAN IN EEUWIGHEID / GENIETENDE DE ZALIGHEID / SEBO ALBERTS.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: GSL, blz. 256. Huwelijkscontract Sebo Alberts en Grietje Sebes, Eexta 25 mei, gepasseerd 29 mei 1791. Zie: RAG, Rechterlijke archieven, inv. nr. V bb 6.
GDW, blz. 526, nr. [2878].

[2879]DE WELEERWAARDIGE ZEERGELEERDE HEER JOHANNES BECKERINGH IS GEBOREN TE KOEVORDEN DEN 6 MAART 1757, PREDIKANT GEWEEST TE GOINGA IN VRIESLAND, INDE ZEERYP EN TE NIEUWSCHEEMDA DEN TYD VAN 26½ JAAR, GESTORVEN DEN 18 FEBRUARI 1807.
Wapen: Op een terras tussen twee tronken een boom, waarvoor een bijl schuinlinks. Helmteken: een naakte arm, houdend een bijl met de snede naar boven.
WAT VRYMAGT DOET, IS WEL GEDAAN / 'T ONTWERP DER GODHEID ZAL IN EEUWIGHEID BESTAAN / HIER VOEGT EEN GODVERHEFFEND ZWICHTEN / GENOEG, 'T IS EEN VOLMAAKTE WIL / DIE WIL MAAKT 'T BLOEDEND HARTE STIL / AL MOET DE LIEFDE EEN DOORZUIL STICHTEN.
GDW, blz. 526, nr. [2879].

[2880]DE WELGEBORENE JUFFROUW BERENDINA RIEMINA VAN DER SWAAGH, WEDUWE VAN DEN WELEERWAARDIGEN HEER JOHANNES BECKERINGH, LAATST PREDIKANT TE NIEUWSCHEEMDA, IS GEBOREN TE APPINGEDAM DEN 9 AUG. 1768, GESTORVEN DEN 16 JULI 1807.
Wapen: Gedeeld: I. linksgeschuind; II een halve adelaar, vergezeld boven de kop van een ster.
DIT GRAF BESLUIT HET KOUD GEBEENT / VAN EENE BRAVE VROUW EN MOEDER / HAAR KROOST, DAT OM HAAR STERVEN WEENT / WACHT TROOST VAN GOD, DEN ALBEHOEDER / NOG TREUREND OM DES ECHTVRIENDS DOOD / VOOR JUIST VYF MAANDEN OVERLEDEN / WIERD ZY. DAAR S HOOGSTEN WIL GEBOOD / HELAAS ZEER SCHIELYK AFGESNEDEN.
GDW, blz. 526, nr. [2880].

[2881]DE WELGEBORENE JUFFROUW EGBERDINA BECKERINGH, IN LEVEN ECHTGENOTE VAN DEN WELEERW. HEERE U.E. VAN DER SWAAGH, PREDIKANT TE NIEUWSCHEEMDA, IS GEBOREN TE KOEVORDEN DEN 30 JULI 1768 EN GESTORVEN DEN 11 AUGUSTUS 1811 IN DEN OUDERDOM VAN 43 JAAREN EN 12 DAGEN.
Wapen: Op een terras tussen twee tronken een boom, waarvoor een bijl schuinlinks.
HOE WORDT HET HART EENS MANS VERSCHEURD / WANNEER HY OM ZYN GADE TREURT / OP 'S LEVENS MIDDAG HEM ONTRUKT / WAT IS ER, DAT HEM TROOST KAN BIEN / HEM AAN ZYN LEED EEN EIND DOET ZIEN / EN MAAKT, DAT HY GELATEN BUKT / ALLEEN HET DENKBEELD 'T WAS GODS WIL / DOET HEM EERBIEDIG ZWYGEN STIL / EN HOPEN OP EEN HEILRYK LOT / MET HAAR TE ONTVANGEN BY ZYN GOD.
GDW, blz. 526, nr. [2881].

[2882]A.T.527
GDW, blz. 526, nr. [2882].







Contact


Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mailredmeralmanl.



Laatst bijgewerkt 6 november 2012
Naar begin van de pagina