|
bc. TJAMSWEER (VÓÓR 1594)
1. Gebouwen
a. Kerk
1. Deuromlijsting
| [460] | A° D. 1538 TE[M]PO[R]E V[IT]A[E] UNICO[N]IS RIIP[ER]D[A].133
| Wapen, vergezeld van de letters C.D.L.: Op een iets schuinlinks geplaatst takje een op een aardbei gelijkende vrucht met kelkbladeren. |
N.B. Cijfer 5 in jaartal dikwijls ten onrechte gelezen als 1. Unico Ripperda, hoofdeling tot Dijkhuizen enz., zoon van Eggerick Ripperda (? 1537) en kleinzoon van Unico Ripperda en Ulske Ukena, die 10 februari 1452 huwden. GDW stelt ten onrechte dat het hier een zoon van Unico Ripperda en Ulske Ukena betreft, niet vermeld in RIP, Blatt 2, en verwijst naar Jahrbuch der Geselschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden. Aurich 1954. S. 50. In dit laatste artikel wordt echter van de genealogie Ripperda een grote puinhoop gemaakt. Er is geen enkele aanwijzing dat Unico Ripperda een gelijknamige zoon had.
Cornelius de Lethen, ook Van Lethen, pastoor Tjamsweer, 1538. Zie: RAG, Archief Farmsum, inv. nr. 836w, reg. nr. 282, inv. nr. 474, regest nr. 400. Afgebeeld: GDW, plaat VIII. Overeenkomstig gebruik van wapens bij de Ripperda's: GDW, nrs. 371, 473. |
| GDW, blz. 132, nr. [460]. |
| N.B. Met 1138, waarvan beide eerste cijfers niet van gelijke vorm zijn, is in overeenstemming met stijl en met drie wapens 1538 bedoeld. Unico Ripperda, zoon van Unico Ripperda en Uiske Ukena, die 10 februari 1452 huwden, niet vermeld in: RIP, Blatt 2. Van dit gezin weinig bekend. Zie: Jahrbuch der Geselschaft für bildende Kunst und vaterländische Altertümer zu Emden. Aurich 1954. S. 50. |
|
2. Meubilair
a. Altaar
| [461] | HADRIAEN RIPPERDA.
| N.B. Naam van collator op hoge altaar, 1582. Niet meer aanwezig. Vermeld: RAG, Archieven hoge justitiekamer. Charters van den hove, V, nr. 335. |
| GDW, blz. 133, nr. [461]. |
|
eg. TJAMSWEER (NA 1594)
1. Gebouwen
a. Kerk
1. Gedenkbord661
| [3644] | HOOGWELGEBORENE VROUW MEVROUW MARGRIETA BOUWINA TIARDA VAN STARKENBORGH DOUARIERE RENGERS VAN FARMSUM, VROUW DER HEERLYKHEID OOSTERWYTWERT EN ONDERHORIGE DORPEN ETC. ETC., UNICA COLLATRIX VAN DE KERKE TIAMSWEER, GERENOVEERT ANNO MDCCLXXVII.
| N.B. In toren boven toegang tot kerk. Weduwe Egbert Rengers van Farmsum. Zie: NLW, 1951, k. 204. |
| GDW, blz. 661, nr. [3644]. |
|
2. Gebrandschilderd glas
| [3645] | BALTHAZAR RIPPERDA, ERFGENAAM ZUM VENHAUSE, TOT HOLWYRDA, UITWYRDA, DELFZYL, OOSTERWYTWERT, JR. EN HOVELINGH, VROUW SOPHIA [VALCKE], ERFDOCHTER ZUM VENHAUSE MET ANNEXEN, ZYN HUISVROUW ANNO 1609.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld CVHH, blz. 36e. |
| GDW, blz. 661, nr. [3645]. |
|
| [3646] | CAREL VICTOR RIPPERDA, ERFGENAAM ZUM [VEN]HUISE, TOT HOLWYRDA, UITWYRDA, DELFZYL, OOSTERWIETWERT, JR. EN HOVELINGH, VROUW PETRONELLA ELISABETH SCHADE, DOCHTER TOT IHORST, STANGE EN BUDDENBORG, VROUW ZUM VE[NHUISE] EN OOSTERWIETWERT, ANNO 16[.]4.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 36e. Jaartal 1624 of 1634. Zie: RIP, Blatt 7, Nr. 82. OBS, blz. 326. |
| GDW, blz. 661, nr. [3646]. |
|
| [3647] | [GYS]BERT HERMAN RIPPERDA, HEER VAN OOSTERWYTWERT HELM EN SCHILWOLDA MET ANNEXE CASPELEN, JR EN HOVELINGH IN DER TYT GEDEPUTEERDE STAAT VAN STADT GRON. EN OMLANDEN, VROUW [JOSINA] MARIA RIPPERDA GEB. RIPPERDA ZYN HUISVROUW, ANNO 1692.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 36e. |
| GDW, blz. 661, nr. [3647]. |
|
b. Toren
1. Gedenkstenen
| [3648] | ANNO 1598 HEFT DIE EDELE UNDE ERENTFESTE JUNCKER BALTHAZAR RIPPERDA, EINIGSTE COLLTER DIESER KERCKE, MY REPARIEREN LATEN.
| N.B. Sedert c. 1945 niet meer aanwezig. Vermeld: E. Syperda. Tjamsweer en zijn kerkelijk verleden. Appingedam 1930. Blz. 71. |
| GDW, blz. 661, nr. [3648]. |
|
| [3649] | ANNO 1631 HEEFT DE EDELE ENDE ERENTFESTE JONCKER CAROL VICTOR RIPPERDA, ENIGE COLLATOR DESER KERCKEN, DESEN IAREN NIEUS REPARIREN LATEN.
| N.B. Lees voor IAREN: TOREN. |
| GDW, blz. 661, nr. [3649]. |
|
| [3650] | AEDIS OLIM A NO BILI A RIPPERDA FUNDATAE AC DOTATAE TURRIM VETUSTATE COLLAPSAM INSTAURAVIT EADEM ILLA RIPPERDAEA GENTE PROGNATA MARGARETA BOUWINA TIARDA VAN STARKENBORGH VIDUA RENGERS DE FARMSUM, DOMINA IN OOSTERWYTWERT, HEREDITARIA IN WETZINGE, QUAE OPUS ANNO MDCCXLVIII SEMIPERFECTUM, ABSOLVI CURAVIT MDCCLXXVI PRAEEUNTE AC PRIMUM LAPIDEM PONENTE FILIO L.S. RENGERS, TOPARCHA IN TEN POST, FARM SUM ETC. QUO TEMPORE AEDITUI ERANT AEICO WOLTERS, CUIUS LAUDABLE ADMODUM IN OPERE PROMOVENDO FUIT STUDIUM ET662 CHRISTOPHORUS BERENTS. AEDIFICAT LAPSAM PIA STARKENBURGIA TURRIM PRAEMIA, QUI COLITUR, REDDET IN AEDE DEUS. J. DE RHOER, L.G. ET L. PROFESSOR.
| N.B. Weduwe van Egbert Rengers van Farmsum. Zie: NLW, 1951, k. 204. Jacobus de Rhoer, professor universiteit van Stad en Lande. Zie: A.Th. van Deursen. Jacobus de Rhoer 1722-1813. Groningen 1970. |
| GDW, blz. 661, nr. [3650]. |
|
2. Klokken, uurwerken en windvanen
a. Klokken
| [3651] | A° 1639 FRANCISCUS GEORGI, PASTOR. WILHELMUS JAKOBUS DE VRI ME FECIT GRONINGAE.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVO. |
| GDW, blz. 662, nr. [3651]. |
|
| [3652] | A° 1639 C.V.R.P.E.R.G.S.U.C.F.G.P. ALLIE ARENTS, FRICK REINTS, KERCKVOGDEN IN DER TIT. W.J.D.F.M.F.G.
| N.B. Sedert c. 1878 te Wirdum, hervormde kerk. Zie: E. Sijperda. Tjamsweer en zijn kerkelijk verleden. Appingedam 1930. Blz. 74. Tekst kan worden opgelost tot: A° 1639 CAREL VICTOR RIPPERDA, PETRONELLA ELISABET RIPPERDA GEBOREN SCHADE, UNICI COLLATORES. FRANCISCUS GEORGII PASTOR, ALLIE ARENTS, FRICK REINTS KERCKVOGDEN IN DER TIT. WILHELMUS JAKOBUS DE FRY ME FECIT GRONINGAE. |
| GDW, blz. 662, nr. [3652]. |
|
b. Windvaan
| [3653] | Embleem: Ripperda.
| N.B. Afgebeeld: Groninger agenda, 1967, nr. 7, blz. 52. Ook: OGK, 2, blz. 31. Margaretha Elisabeth Ripperda, overleden 23 februari 1738, laatste collatrice van haar geslacht. Zie: GDW, nr. 3100. OBS, blz. 322, 326. |
| GDW, blz. 662, nr. [3653]. |
|
3. Meubilair
a. Banken
| [3654] | Wapen: Alberda. Schildhouders: twee omziende leeuwen.
| N.B. Vervaardigd c. 1700 evenals GDW, nr. 3655. Schildvulling, slechter dan entourage, misschien later aangebracht. Afgebeeld: E. Sijperda. Tjamsweer en zijn kerkelijk verleden. Appingedam 1930. Blz. 76/77. De Alberda's vestigden zich 1754 met Onno Joost op Ekenstein. Zie: OBS, blz. 393. |
| GDW, blz. 662, nr. [3654]. |
|
| [3655] | Wapen: Ripperda. Schildhouders: twee draken.
| N.B. Vervaardigd c. 1700. Zie: MON, blz. 25. Vergelijk: GDW, nr. 3100. |
| GDW, blz. 662, nr. [3655]. |
|
4. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst
a. Avondmaalsbeker
| [3656] | THEODORUS RUDOLPHI STAMMER
| N.B. Groninger keur 2/L [= 1640/1641]. Henricus Rudolphi Stammer, predikant Tjamsweer 1664-1720, zal in verband staan met schenking. Vergelijk: NGP, blz. 180. |
| GDW, blz. 662, nr. [3656]. |
|
5. Gedenktekenen
a. Grafzerken
| [3657] | CLAAS CRYNS. SIBI ET POSTERIS.
| Huismerk nr. 512, vergezeld van de letters C.C. |
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: Archief familie Von Frese, Hinte. Mededelingen.663 Claas Cryns, pachter van familie Ripperda, overleed Tjamsweer, Oling, 17 oktober 1624. Zie: Deutsches Geschlechterbuch (Ostfriesisches Geschlechterbuch), 1928, S. 248. |
| GDW, blz. 662, nr. [3657]. |
|
| [3658] | THEODORUS KLINCHAMERUS LUNENSIS, ANNO 1550 KALENDAS MAY NATUS, ANNO 1629 DEN 11 DECEMBER ONTSLAPEN.
| GDW, blz. 663, nr. [3658]. |
|
| [3659] | ANNO 1632, DEN .. JANUARY, IS IN DEN HEEREN GERYST DE DOECHTSAME DOCHTER GR... OTTES V. DYCKH., VOERWAC ... VROLYCKE OPERSTAN ... CHRISTO.
| Medaillon: Huismerk nr. 510, vergezeld van de letters G.O. |
| GDW, blz. 663, nr. [3659]. |
|
| [3660] | ANNO 1636, DEN 10 SEPTEMBER, IS TRINTIEN FRANCISCI GEBOREN ENDE DEN 25 MAY 1642 GERUST, VERWACHTENDE EEN SALIGE OPERSTANDINGE IN CHRISTO, OLT 5} JAER.
| GDW, blz. 663, nr. [3660]. |
|
| [3661] | A° 1646, DEN 29 NOVEMBER, IS DE EDELEN ... STRENGEN JOHAN VALCO RIPPERDA, [HERRENSONNE ZUM VENHAUS UND] WITW[ERT], GODTSEHLICH IN HEREN ENTSLAFFEN, SEINES ALTERS 14 JAER.
| N.B. Aanvulling: CVHH, blz. 36e. Met Witwerd wordt Oosterwijtwerd bedoeld. Opstelling der zes kwartieren als: GDW, nr. 3448. |
| GDW, blz. 663, nr. [3661]. |
|
| [3662] | ANNO 1691, DEN 25 MARTIUS, IS DIE EERBAERE OTTE DERCKS, IN SYN LEVEN WOONACHTIGH TOT TIAMSWEER, SEER CHRISTELYCK INDEN HEEREN GERUST IN HET VYFTIGHSTE JAER SYNES OUDERDOOMS, VERWACHTENDE EEN SAELIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM.
| Medaillon: Huismerk nr. 511, vergezeld van de letters O.D. |
| GDW, blz. 663, nr. [3662]. |
|
| [3663] | Willem Carel Victor Ripperda, zoon van 't huis en heerlykhcyd Oosterwytwert, a° 1692.
| N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: CVHH, blz. 36e. |
| GDW, blz. 663, nr. [3663]. |
|
| [3664] | TER GEDAGTENISSE VAN JOHANNES SISSINGH, PREDICANT TOT TJAMSWEER, GEBOOREN TOT TERMUNTERZYL DEN 19 OCTOBER 1719 EN IN 'T HEILIG DIENSTWERK BEVESTIGT EN GETROUWT MET GERHARDINA METTINA DE COCK OP DEN 12 APRIL 1751 EN OVERLEDEN DEN 13 DECEMBER 1778.
| Wapen: Gedeeld: I een zandloper; II op een terras een springend paard. |
| BETREUR TJAMSWEERSTER VOLK / DEES DOOTSGEBEENTE / EEN OPREGT HEEMELSTOLK / VAN DEES GEMEENTE / DIE SEEVEN TWINTIG JAAR / AGT MAANDEN EN EEN DAG / U GODTS GEBOON AANPREES / DIE LEGT NU IN DIT GRAFF. |
| GDW, blz. 663, nr. [3664]. |
|
Contact
Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mail redmeralma nl.
|
|
|
