Weldadigheid en openbaar nut

VIII. WELDADIGHEID EN OPENBAAR NUT

A. ARMENTAFELS

1. BEERTA

a. Schotels

[5097]TIATIEN NANKENS GEEFT' DEZE SCHOTTELS AN DE ARMEN IN DE BEERTA ANNO 1671,
N.B. Tin. Diameter 40 cm. In tweevoud. Tekst niet letterlijk gelijkluidend Afgebeeld: GVA, 1963, blz. 156.
GDW, blz. 895, nr. [5097].

[5098]TIATIEN NANTKENS GEEFT DESE TELDERS AN DE ARMEN IN DE BEERTA, 1671.
N.B. Tin. Diameter 24} cm. Bezit van de heer drs. W. A. Hofman. Groningen. Mededeling.
GDW, blz. 895, nr. [5098].

2. BELLINGWOLDE

a. Schotels

[5099]DESE 12 BORDEN ZYN DOOR ALBERT BOTTIES EN TRYNTIE FEKKES GEVEN. DIACONIE TE B.W.
N.B. Tin, In tweevoud
GDW, blz. 895, nr. [5099].

[5100]S.I. S.O. N.B. Tin.
GDW, blz. 895, nr. [5100].

B. WEESHUIZEN

1. GRONINGEN

a. Groene weeshuis

1. Gebouw

a. Schoorsteenmantel

[5101]ANNO 1772. VERVAARDIGD OP KOSTEN VAN DE ONDERSTAANDE VOOGDEN EN VOOGDESSEN: PETRUS ABRESCH, PREDIKANT; HAME BELLINGA, OUDERLING; JAN MARISSEN, ENGELBERT SIBINGA. VASTE VOOGDEN; UDO RINGELS, AFGAANDE, EDUARD VAN DER DONK, CORNELIS POELMAN, BOEKHOUDER, FREDRIK JAN KYFF, ANGAANDE, DIAKENEN; ANNA WILLEMINA HAVINGA, MARIA HAGENOUW ANNA LUPPINA DINCKGREVE, VASTE VOOGDESSEN.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: C.P.L. Rutgers. De groene wees; schetsen en mededeelingen betrefTende het diakonie-kinderhuis der nederduitsche hervormde gemeente te Groningen. Groningen 1852. Blz. 68. Afgebeeld: GMG. Aquarel A. J. van Prooycn.896
GDW, blz. 895, nr. [5101].

2. Meubilair

a. Stoelen

[5102]De voogden schonken 1660 ... zes mannenstoelen met russisch leer overtogen, twee aan twee geteekend met J.M., J.R., en J.S., en alle zes met de letters D.K. Door de voogdessen werden gezonden drie vrouwenstoelen, insgelijks met russisch leer overtrokken, geteekend de eene met J.B., de andere met T.A., de derde met R.S. en alle drie nut D.K.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: C.P.L Rutgers. De groene wees; schetsen en mededeelingen betreffende het diakonie-kinderhuis der nederduitsche hervormde gemeente te Groningen. Groningen 1852. Blz. 64, 66. Naamletters van: Johannes Martinus, predikant; Jan Rotgers ouderling; Johannes Sygcrs, boekhouder; Jantje Marcus van Hasselt, weduwe ontvanger gemene landsmiddelen Reneke Busch; Timentien Haykens, weduwe hopman en ouderling Jan [Johanl Abbringe; RoeloOe Birza, weduwe van Henricus Siso, predikant Zuidbrock en van diaconie kinderhuis Zie: GAG, Agenda van de correspondentie. 1974, nr. 408a. K. van der Baaren. Het geslacht Birza. Gestencild 1947. Blz. 2. NGP, blz. 126.
GDW, blz. 897, nr. [5102].

b. Portret

[5103]WIE KON DEES DORKAS EVENAREN / IN YVER, SCHRANDERHEID EN TROUW / MEN VOND GEEN LIEFDERYKER VROU / HAAR WEESZORG TELT HAAST 50 JAREN / ZY HEEFT BYNA EEN EEU VERBEID / NAAR 'T LEVEN DER ONSTERFLYKHEID / MDCCLXX. JACOB BOLT.
N.B. Onbereikbaar wegens restauratie, 1974. Vermeld: C. P. L. Rutgers. De groene wees; schetsen en mededeelingen betreffende het diakonie-kinderhuis der nederduitsche hervormde gemeente te Groningen. Groningen 1852. Blz. 69. Tekst verbeterd volgens foto, GAG, Vergelijk: Jac. J. Woldendorp. Twee eeuwen (1660-1860) uit de geschiedenis van het weeshuis der ned. herv. gemeente te Groningen (gewoonlijk genoemd het groene weeshuis). Groningen 1933. Blz. 30. Afgebeeld: GMG, aquarel A. J. van Prooyen. Lucretia Borgesius, voogdes 1727-1772, weduwe van Gerhardus Pierius, predikant Middelstuur, overleden aldaar 28 februari 1721. Zie: NPT, 1950, blz 65.
GDW, blz. 897, nr. [5103].

b. Rode weeshuis

1. Gebouwen

a. Weeshuis

1. Gedenkbord

[5104]1791 / GY ALLEN. DIE HIER BINNENTREED / ZIET DEZE ZAAL, ZY IS HERKLEED / DE LEENBANK GAF EN 'T WIERD BESTEED / OM VOOGDEN VLYD TE KRONEN / HIER VIND DE WEES EEN GUNSTIG OOR / MEN SORGT, MEN STELT HEM LESSEN VOOR / MEN ZOEKT ZYN DEUGT LANGS 'T REGTE SPOOR MET WAAR GELUK TE LONEN. / B. GAREMA.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: KGO, blz. 2166. Schoorsteenmantel
GDW, blz. 897, nr. [5104].

[5105]ANNO 1740, ALS VADERS EN MOEDERS WAREN D'HR PASTOOR J. HULSIUS; DR. J. BORGESIUS; D'HOPMAN BERN. BLENCKE; JAN KESTNER: EENTO LESTERHUIS, BOECKHOUD.; MARGARETA SCHERMBEEK, WED. HOORNBEEK; ANNA SARA VELINGIUS, WED. D'HR. PAST. M. BUSCH: MARGAR. SIBENIUS, WED. D'HR. PROF. A. M. ISINK
Cartouche: Een hen, zittend met vier kuikens bij een hok. RECLAMO ET TUTOR.
GELYK EEN HINNE HAAR KIEKENS HOED / BESCHERMT, VERZORGT, VERWARMT EN VOED / ZOO DOEN WY AAN DEES BORGER-WEEZEN /' DOOR VAAD'REN TROUW EN GOED BELEID / MET MOED'REN LIEFD EN VLYTIGHEID / GEPAART OM VEILIG HIER TE WESEN / M. S. WED. HOORNBEEK FFCIT.
N.B. Olieverf op linnen. Moeders respectievelijk weduwe van Albartus Hoornbeek, Martinus Busch en Adam Menso Isink. Zie: DTB nr. 172, 7 maart 1691; NGP, blz. 38; W. A. Jonckbloet. Gedenkboek der hoogeschool te Groningen. Groningen 1864. Bijlage, blz. 58.
GDW, blz. 897, nr. [5105].

2. Poort

[5106]ANNO 1599 IS TER EEREN GODES VAN DE E.E. HEEREN BORGEMEESTEREN ENDE RAEDT HET BORGER WEESHUYS OPGERICHT. ANNO 1627 HEBBE DE TSAMTLICK GILDEN DESE POORTE TER EEREN DER WEESE GESTICHT DOE R. BAVINCK, H. JULSINCK BOUMEESTEREN DER GILDEN WEEREN.
WILHELM BARNDA, JACOB HAEICKENS, ROELEF BAVINCK, WARNER OTTENS VOOGHDEN IN DER TYDT, ANNO 1627.
GEEVET MILDE TOE DE.SEN / HET IS DE HAERBAERG DER ARMER BORGER WEESEN.
N.B. Afgebeeld: NBS, blz. 61. Ook: A. T. Schuitema Meijer. Groningen. Schets van een eeuwenoude stad. Groningen 1968. Blz. 48.
GDW, blz. 897, nr. [5106].

b. Naai- en ziekenkamers

1. Gedenksteen

[5107]DEZE NAAI- EN ZIEKENKAMERS VERNIEUWD IN HET JAAR MDCCCV TOEN OVER DIT HUIS WAREN PASTOR MELCHIOR CORSTIUS, VOOGDEN JAN K. SIKKENS, JACOBUS POTHOFF, THEODORUS UILKENS, JAN SCHILTHUIS, BOEKHR, EN VOOGDESSEN G. HOFFMANN GEB. DINCKGREVE, M. J. BECHERER GEB. MEYNET, E. SCHOLTENS GEB. BEEKHUIS.
GDW, blz. 897, nr. [5107].

2. Meubilair

a. Kist

[5108]DESE KISTE IS OPGERICHT IN DER TYT DOE BOECKHOLDER EN VOOGHDEN WAREN D.E. LIEUTENANT HOMMENES, D.E. LIEUTENANT HINDRIX MAAN, D.E. SOLLTCITEUR J. GEERTS WEDDA, D.E. VAENDRIGH H. ROELEFS SR. A° 1659 DEN 1 NOVEMBER.
N.B. Lieutenant Hommenes, waarschijnlijk Ayold Hommen[e]s, zie: GDW, nr. 1578, ook: NLW, 1963, k. 87.
GDW, blz. 897, nr. [5108].

b. Kast

[5109]HIER ZYN BESLOTEN 'S WEESHUIS BRIEVEN / ALS MEED' DESSELFS ANNEXE GRIEVEN. ALS VOORSTANDEREN WAREN OVER 'T BORGER WEESHUIS IN GRONINGEN ANNO MDCCXXIII D° MEINHARD COCK, ONTF. M. WIARDI, ENGELB. ENGELBERTS, THEOD. WESTERBRINK EN DR. JOACH. BORGESIUS, BOECKH.
GDW, blz. 897, nr. [5109].

C. WERKHUIZEN

1. GRONINGEN

a. Werkhuis

1. Gedenksteen

[5110]INSCRIPTIE BY DE OPENING VAN 'T WERKHUIS TE GRONINGEN. OPPERVOOGDEN DE HEEREN BURGEM. J. D. QUINTUS, RAADSHR. H. WOLTHERS, D. G. RENGERS, B. D. VAN IDZINGA; ORDIN. VOOGDEN EN898 ADSISTENTEN UIT DE BURGERIE SCHELTO SCHELTENS, BOEKHOUDER, DOJE NUMAN, E. R. SYPKENS, DAVID BRAUWER, VOOGDEN, KLAAS BLEEKER, LUCAS HAAKMAN, ADSISTENTEN. GEOPEND PRIMO JUNY 1786.
Wapen: Groningen.
VLIED LEDIGGANGERS, DIE DE VADSIGHEID BEMINNEN j VAN DIT GEWYDE HUIS; HIER WOOND DE NYVERHEID / NEEN, TREED DEEZ' VOORPOORT IN OM ZELVS UW BROOD TE WINNEN / 'T IS MENSCHEMIN ALLEEN, DIE U NAAR BINNEN LEID / LAAT DANKBAARHEID UW HART, LAAT VLYT UW HAND BESTUUREN / DUS ZAL DER STICHTREN NAAM ROEMVOL DEN TYD VERDUUREN ;' M. J. TABING GEB. HOFSTEEDE.
N.B. Tussen Heilige geest gasthuis en Haddingestraat. Niet meer aanwezig. Afgebeeld: GAG, Kaartenverzameling nr. 588. Tekening, A. H. STAAL FECIT, SCHOOLMR. TE WEHE 1788. Zie: AWN, 4, 1843, blz. 945. Maria Johanna Hofstede, vrouw van Lambert Tabingh. Zie: NPT, 1923. blz. 96.
GDW, blz. 897, nr. [5110].

D. GASTHUIZEN

1. APPINGEDAM

a. Cornelis Alberts gasthuis

1. Gebouwen Gasthuis

a. Gedenksteen

[5111]GASTHUIS TOT EERE GODS EN DIENST VAN BEHOEFTIGE WEDUWEN DER GEREFORMEERDE RELIGIE, GESTIGT DOOR DEN SEER EER EN DEUGTSAME CORNELIUS ALBERTS SALGR., IN SYN LEVENT BORGER EN COOPMAN DER STADT APPINGADAM, IN DEN HEERE ONTSLAPEN DEN 30 NOVEMBRIS 1702.
Bijbeltekst: 2 Kor. 5:14.
GDW, blz. 899, nr. [5111].

2. BAFLO

a. Gebouwen

1. Gasthuis

a. Gedenksteen

[5111A]Wapen: Jarges.
N.B. Gesticht 15 april 1663 door Eyzo Jarges op Meyma, zijn broer Schelto Jarges en wijlen hun tante Bawe Jarges, weduwe Hayo Lewe. Sedert 1844 niet meer aanwezig. Vermeld: RAG, Geschiedenis van Baflo. Xeroxcopie, blz. 8. Bibliotheek, nr. 5043F. Zie ook: OBS, blz. 56. Bovengenoemden voerden wapen Jarges [2] met helmteken: een roos op een gebladerde stengel. Zie: o.a. RAG, Archief Nienoord, inv. nr. 557. Ook: GDW, nr. 725. Op borgterrein Lellens op graf van hond zeventiende-eeuwse gedenksteen met wapen Jarges [1] met helmteken: drie struisveren. Deze gedenksteen, herkomst onbekend, kan die van gasthuis zijn. Vergelijk het oudere helmteken Jarges [1] met GDW, nr. 720.
GDW, blz. 899, nr. [5111A].

3. GODLINZE

a. Gebouwen

1. Gasthuis

a. Gedenksteen

[5112]HEER JAN REMPT RENGERS, HEER OP RENGERDA ETC. ETC.
Wapen: Rengers [2].
HEER G. SCHATTER, VRYHEER VAN PETTEN ETC. ETC. Wapen: Schatter.
A° 1707, DEN 9 SEPTEMBER, TEN TYDEN DER WELGEBR. HEEREN, IS DIT GASTHUIS GESTIGHT EN DE EERSTE STEEN GELEGHT DOOR DE WELGEBR. JR. SICCO RENGHERS VAN CAMMINGA, ALS D. ERW. JACOB SCHICKHARDT PAESTOR, D HARRYT CLASEN OUDERL., EPPO PIETERS, PIETER JANS DIACONEN WAREN.
N.B. Gasthuis gesloopt 1938. GMG. GMV, 1937, blz. 32, nr. 205.
GDW, blz. 899, nr. [5112].

b. Overige voorwerpen

1. Steen

[5113]Huismerk nr. 915, vergezeld van de letters P G.
N.B. Opgedolven bij afbraak. GMG. GMV, 1938, blz. 31, nr. 202.
GDW, blz. 899, nr. [5113].

4. GRONINGEN

a. Aduarder gasthuis

1. Gebouwen Gasthuis

a. Gedenkstenen

[5114]DE E. JOHAN RINGELS, DE E. MEMMIUS UBBO ELAMA ALS VOOGDEN VAN ADUWERDER GASTHUIS 1660 MONUMENTUUM ANEIQUUM.
GDW, blz. 899, nr. [5114].

[5115]MDCCLXXV. NIEUW ADUWERDER GASTHUIS. ONDER DE OPPERVOD 0DY VAN BURGEMR. C. TJASSENS EN RAADSHEEREN L. TRIP, J. VAN GESSELER EN H. VAN SYSEN OPGEBOUWD DOOR DIENS VOOGDEN P. DAVEMAN, LIEUTT. DES BORGERLYKEN REGIMENTS, EN W. D. SYLMAN, RECHTSGELEERDEN. TER EERE EN STEE VAN 'T OUDE.
HOSCE LARES, VETULIS. QUOS ABBAS VOVIT ALENDIS EMMIUS, IN PATRIO NORII,E NOMEN AGRO, / CURIA, CALVINI SACRIS ADDICTA, REFORMAT; / VIVACEM MONSTRANS PER BONA FACTA FIDEM. / IIUIC BENE DIC, DJMUI BENE DIC, CLEROQUE, SENECTUS. / IN QUAVIS PIETAS RELIGIONE PLACET. L.T.
N.B. Signatuur in ligatuur: Lucas Trip. Zie: RAG, Archief Trip, inv, nr. 13. Wilhelmus Emmen, voormalig abt van Aduard, stichter van gasthuis 1604. Zie: GVA, 1902, b'z. 170, 1939, blz. 15. Ook: RAG, Register Feith, 1601, nr. I.
GDW, blz. 899, nr. [5115].

[5116]MDCCLXXXII VERNIEUWT DOEN CORNELIUS VIËTOR EN HOPM. LAMBERTUS VAN GIFFEN VOOGHDEN WAAREN DESES CONVENTS.
GDW, blz. 899, nr. [5116].

b. Gedenkbord

[5117]W. EMMEN, ABT VAN ADUWERD, STIGTER DESES CONVENTS, 1604.
Wapen, aan lint niet jaartal 1782: Gedeeld: 1 in zwart een in drie rijen van rood en goud geschaakte rechterschuinbalk; II in goud een met goud afgezette zwarte mijter met aan de voorzijde een medaillon.
C. VIËTOR, VOOGD.
Wapen: Doorsneden: A. in blauw [?] een aanziende gouden mensenschedel, rustend op vier uit de snijlijn komende doodsbeenderen, de schedel ondersteunend een kuipersdissel; B. gedeeld: 1 een halve adelaar; 2 in goud drie groene [?] klaverbladen.
LAMBS. VAN GIFFEN, BOEKHOUDER.900
Wapen: In goud een groene dwarsbalk, vergezeld schuinrechts van twee rode rozen en schuinlinks van twee groene klaverbladen.
N.B. Afgebeeld: Maandblad Groningen, 1941, blz. 80, met pendant 1822. Gebrandschilderd glas
GDW, blz. 899, nr. [5117].

[5118]WILHELMs EMMEN, ABT IN ADWERTH, 1604.
Wapen: Gedeeld: 1 in goud een naar links gewende met zilver afgezette zwarte mijter met aan de voorzijde een blauw ornament; II in zwart een in drie rijen van goud en rood geschaakte linkerschuinbalk.
N.B. GMG, nr. 552.
GDW, blz. 900, nr. [5118].

[5119]Wapen: Gedeeld: I in blauw op een groen terras drie geknotte zilveren boomstammen naast elkaar; II in goud op een groen terras een groene boom en daartegen klimmend twee naar elkaar toe gewende rode herten met gewei. Schildhouders: twee hermesfiguren.
N.B. GMG, nr. 2426.
GDW, blz. 900, nr. [5119].

[5120]Wapen: Gevierendeeld: 1 en IV in goud drie rode eenden; II en III in zilver een zwarte breedgerande hoed met groene veer, vergezeld van onderen van twee groene klaverbladen naast elkaar.
N.B. GMG, nr. 2410.
GDW, blz. 900, nr. [5120].

[5121]Wapen: Gevierendeeld: 1 en IV in zilver op een groen terras een voor een groene boom gaande roodbonte stier met gouden hoeven en zilveren horens; II en III in zilver een zwarte breedgerande hoed met een gouden koord om de bol gestrikt en bestoken met een groene veer, vallend van achteren naar voren over de bol, de hoed vergezeld van onderen van twee groene klaverbladen naast elkaar.
N.B. GMG, nr. 2411. Willem Hamming, hopman 1679, voogd Aduarder gasthuis 1668-1692. Zie: Ite Hamming. Het geslacht Hamming. Groningen 1961. Blz. 18. Vergelijk: GDW, nr. 3134.
GDW, blz. 900, nr. [5121].

b. Anna Varwers gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5122]TOT GODES EER END TOT DER WEDWEN ONDERHOUT / VROU ANNA VARWERS HEEFT DEES WONING HYR GEBOUT / ANNO 1632.
Wapen: Twee leliën naast elkaar, waartussen twee brandende toortsen met handgrepen schuinkruislings, vergezeld van boven van een roos en van onderen van een uitgerukte boomtronk met afgehakte takken. Helmteken: twee brandende toortsen met handgrepen schuinkruislings.
GDW, blz. 900, nr. [5122].

c. Armen huiszittend convent

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5123]REKENMESTER WILHELM DREWS, AYOLDUS HOMMENS VAN DER EEXSTA,LIEUTENANTJOHAN EISINGE,VAENDRICK JOHAN WICHERS, VOERER WILLEM GEERTS, PROCURATOREN DER ARME HUISSITTEN, ANNO 1634.
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXVI.901
GDW, blz. 900, nr. [5123].

[5124]HOPMAN WILLEM GEERTS, SUFFRIDUS SIURTSMA, ABRAHAM WERUMAEUS, WARNER BERENTS, HINDRICK TIMANS, PROCURATOREN DER ARMEHUISSITTEN IN DEN TYDT ANNO 1655.
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXVIL GVA, 1928, blz. 240/241.
GDW, blz. 901, nr. [5124].

[5125]ANNO 1684 IS HET GASTHUIS VANT ARME HUISSITTEN VERGROOT MET SES OLDE VROUWEN IN PLAETSE VAN MOLTEMAKERS GASTHUIS TEN TYDE ALS PROCURATOREN WAEREN HOPMAN ALLARDT DYCKHUISEN, HENRICK LANT, SECRETARIUS VAN DE HOOGE JUSTITIE CAEMER, DR. GERHARDT VAN LINGEN, MEDE GESWOOREN, GERBRANT WESTERWYCK, BOECKHOUDER, EVERHARDT BAVINCK, MEDE GESWOOREN.
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXVII. GVA, 1928, blz. 240/241.
GDW, blz. 901, nr. [5125].

[5126]TAALMAN EVERHARD BAVINCK, HOPMAN EVERWYN KUEN, HOPMAN PETER SYLMAN, VAANDRIGH OTTO GALAMA ALS VOOGDEN, BARTOLD FOCKENS BOECKHOUDER DESES CONVENTS, ANNO 1716.
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXVII. Pomp
GDW, blz. 901, nr. [5126].

[5127]GERENOVEERT MDCCLXIII ALS VOGDEN WAREN COMMYS R. CLOK, DOCTOR F. SIBINGA, HOPMAN A. BARKLAG, P. VAN DER VEEN, S. NUMAN, BOEKHOUDER.
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXVIII. GVA, 1928, blz. 236/237.
GDW, blz. 901, nr. [5127].

d. Geertruidsgasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5128]DIT GEBOUW IS VERNIEUWD IN HET JAAR MDCCCV, TOEN OVER DIT CONVENT VOOGDEN WAREN MENTO QUAESTIUS, HARMANNUS ELLENS, BOEKHR., JAN SINNINGHE DAMSTÉ, HARMANNUS POTHOFF.
GDW, blz. 901, nr. [5128].

2. Poort

[5129]INT JAER 1640 IS MET CONSENT DER H.H. BORGEMEST. ENDE RAEDT DIT GASTHUIS VAN NYES GETIMMERT ALS LUBBERT JULSINGE BOECKHOL., HARMEN SWARTWOLDT ENDE JACOB SIGERS VOGEDEN WAEREN IN DER TYDT.
N.B. Hierbij: GDW, nr. 5130. Afgebeeld: Economisch-historisch jaarboek. 28. deel. 's-Gravenhage 1961. Blz. 164/165, afb. 2. Maandblad Groningen, 1975, blz. 118.
GDW, blz. 901, nr. [5129].

[5130]GEERTRUITS GASTHUIS. HOPMAN GESWOREN P. VAN HAM, H. H. BLOEMERT, SOLLICITEUR C. H. NAUTA BOEKH., T. OORSINGA 1743.
N.B. Zie: GDW, nr. 5129. Pieter van Ham, Hendrik Harmen Bloemert, Claas Hindrik Nauta en Rudolphus Oorsinga. Zie: GAG, Gasthuisrekening 1743.
GDW, blz. 901, nr. [5130].

b. Kerk

1. Gedenksteen

[5131]ANNO 1735 IS DE KERK MET DESE ANBOUW VERGROOT ALS VOOGDEN WAAREN HOPM. P. VAN HAM, HOPM. J. DOESBURGH, SOLL.902 C. H. NAUTA ALS BOEKHOUDER, GESWOOREN H. H. BLOEMERT EN MEDE HOPM. DESER STAD.
Cartouche: Huismerk nr. 916.
N.B. Afgebeeld: GVA, 1912, blz. 14/15.
GDW, blz. 901, nr. [5131].

2. Klokken, uurwerken en windvanen

a. Klok

[5132]ANNO DOMINI MCCCCLXXX IN DER TIT VAGEDE VEREN GOSEN VAN DULCK, BORGERMESTER, AILBELT ALBEDRA, SIMEN HUGINCK, HARMEN WIFFERDING.
GDW, blz. 902, nr. [5132].

e. Heilige-Geestgasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5133]LUITENANT JACOB ROOSVELT, HOPMAN LUCAS HAMMINCK, JOHANNES SCHENSEMA, LUITENANT PIETER SOMBERGH, VOOGHDEN VAN DIT CONVENT ANNO 1708.
TOT HULP EN TROOST VAN MAN EN VROU / IS OPGERECHT DIT GROOT GEBOU / IN RUSTE IDER HIER SYN TYT / EN 'T EINDE VAN SYN LEVEN SLYT
N.B. Gedicht op toegevoegde steen, misschien oorspronkelijk elders geplaatst, doch wel met gelijkvormige letters. Afgebeeld: GDW, plaat XXXIX. NBS, blz. 60.
GDW, blz. 902, nr. [5133].

2. Schoorsteenmantel

[5134]TAALM. THEOD. HELPERI, COOPM. LOD. VAN KAPS, OUDERL. C. VAN SUIRENHUISEN, LUIT. HEND. RADYS, BOEKHOUDER, VOOGDEN VAN H. G. GASTHUIS 1751.
Medaillon: In zwart een zilveren huismerk nr. 916.
N.B. Voogdenkamer.
GDW, blz. 902, nr. [5134].

3. Gebrandschilderd glas

[5135]CAREL PIEMAN, BORGER, BOECKDRUCKER EN VERKOOPER. ADRIANA TERBORGH S[YN] HUISVR. SYN HIER IN[GECO]MEN DEN 19 MAY 1690,...
Wapen: Doorsneden: A. gedeeld: 1 in goud drie blauwe distelbloemen van terzijde; 2 in goud drie rode rozen; en hiertussen op de snijlijn en over de deellijn een gaand rood hert; B. op een terras tussen twee bomen een kasteel met twee donjons, een torentje met vlag en twee schoorstenen met op de linker een nest, waarboven vliegende vogels.
N.B. GMG, nr. 2425. Poorten
GDW, blz. 902, nr. [5135].

[5136]A° DOMINI 1626 IS DIT KERCKHOF GEPLANEERT END DIE KERCKE GEREPAREERT. 1627 IS DAT ORGEL ALS NYES GEMAKET. 1628 SINNEN DIE BINNENCAMEREN END WONINGEN GETIMMERT. 1629 IS DESE POORTE GESET, ALS BORGMR. BERNH. JULSINGH, GERH. SIGERS ENDE ALB. GYSBERS VOOGDEN WAEREN IN DER TYD.
N.B. Afgebeeld: NBS, blz. 61.
GDW, blz. 902, nr. [5136].

[5137]GERENOVEERT ANNO DOMINI 1724, DOE VOOGHDEN WAREN D. HOPMAN JACOB ROOSVELT, LUITENANT HARMANNUS LOUTERS, VAENDRICK HAYO LANGENDORP, THEODORUS HELPER!, GESWOREN DESER STAD.
GDW, blz. 902, nr. [5137].

[5138]1725 IS DESE POORTE HERNIEWT, DOE VOOCHDEN WAREN HOPMAN JACOB ROOSVELT, LUITENANT HARMANNUS LOUTERS, VAENDRICK HAYO LANGENDORP, ALS BOEKHOUDER THEODORUS HELPERI, MEDE GESWOREN DESER STAD.903
GDW, blz. 902, nr. [5138].

b. Kerk

1. Gedenksteen

[5139]DE KERK VERGROOT, HET ORGEL VERNIEUWD IN DE JARN 1773-1774 TOEN VOOGDEN WAREN HERMANNUS CHRISTIAAN HOISING, HERMANNUS VOS, JAN BOELENS, JAN SUILMAN FOLCKERS.
N.B. Afgebeeld: Arp Schnitger (1648-1719) en zijn werk in het groninger land. Groningen 1969. Blz. 67.
GDW, blz. 903, nr. [5139].

c. Keuken

1. Balk

[5140]DESE SOLDER NIEUS GELEGT ALS HOPMAN ANAEUS ANDREAE LUITNANT, JACOB ROOSVELT HOPMAN, LUCAS HAMMINCK HOPMAN, HENRICK BLOEMERT VOOGHDEN WAREN DESES CONVENTS A° 1701.
GDW, blz. 903, nr. [5140].

2. Klokken, uurwerken en windvanen

a. Klok

[5141]MAGISTER BONNO ALBERDA, JOHAN WYFERDINGH, GEERT ARENDES EN EVERT EELDES, VOOGDEN. IOANNES BREMENSIS ME FECIT ANNO V'XVE.
N.B. Overgebracht naar Nieuw l3eerta. Aldaar gescheurd 1704. Vermeld: H. van Berkum. Kerkelijke geschiedenis van Nieuw-Beerta. Sneek 1856. Blz. 49.
GDW, blz. 903, nr. [5141].

3. Voorwerpen ten behoeve van de eredienst

a. Bijbel

[5142][a]1746, DEN 12 AUGUSTUS, IS TOT NAMEN OVERLEDEN JR. WILLEM FREDERIK VAN SCHRATENBAGH DE CONINK, IN HET 21 JAAR SYNES OUDERDOMS.
GDW, blz. 903, nr. [5142][a].

[5142][b]1747, DEN 22 APRIL, IS OP HET SCHIP WESTERDYXHORN, GECOMMANDEERT DOOR DEN CAPT. VAN STOKKEN, OP DE REIS NA MALLEGA OVERLEDEN JR. AEPO AYLVA DE CONINK, IN HET 18 JAAR SYNES OUDERDOMS.
GDW, blz. 903, nr. [5142][b].

[5142][c]1748, DEN 10 MAART, BEN IK, JR. JUSTUS BARTHOLOMEUS DE CONINK, IN DEN EGTEN STAAT GETREDEN MET DE HOOGWELGEB. FREULYN THEOTARDA SUFFRIDA VAN UNIA EN SYN GECOPULEERT TOT METSELWIER DOOR DE CANDIDAT. J. ROOSWINKEL.
GDW, blz. 903, nr. [5142][c].

[5142][d]TOT PEISE DEN 10 MEERT 1771, DESE DAG, SOO ALS BOOVEN GEMELT IS, VOOR 23 JAREN HET HEUGELYKS MYNS LEE VENS, BEHAAGDE HET DEN ALMAGTIGEN GODT MY SYNE SLAANDE HANT OP HET SMERTELYKS TE DOEN GEVOELEN EN DUS MYNE REYE IN TREUREN TE DOEN VERANDEREN DOOR HET WEGRUKKEN VAN MYN TEEDER GELIEFDEN EGTGENOOT, DEN HOOGWELGEBOREN HEER JUSTUS BARTHOLOMEUS DE CONINCK, EN IS DEN 26 DAARAAN VOLGENDE TOT PEISE IN HET GRAF SYNER VOOROUDEREN BYGESET, HOOPE IN904 DEESEN STELLE TE SYN DE JEHOVA GODT HEILLIGE DEESE SMERTELIKE SLAG AAN MYNE ZIELE EN GEEVE, DAT WY MALKANDER IN SYNE EEUWIGE HEERLYKHEIT MOOGEN ONTMOETEN.
GDW, blz. 903, nr. [5142][d].

[5142][e]DEN 8 AUGUSTUS 1795 IS OVERLEDEN VROUWE THEOTHARDA SUFFRIDA VAN UNIA, DOUARIRE DE CONING, VROUWE VAN PEISE, EN OP DONDERDAG DEN 13 DAARAANVOLGENDE OP 'T CHOOR IN DE KERK BYGEZET.
GDW, blz. 904, nr. [5142][c].

f. Jacob en Anna gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5143]ST.JACOB EN ST.ANNEN GASTHUIS, 1605.
Wapen: Een monogram, gevormd van de letters S.L, vergezeld van drie rozen.
GDW, blz. 904, nr. [5143].

[5144]ANNO 1681 IS DIT HUIS GEBOUWT ALS DE HOPMAN WARNER DUIRTS SYLMAN, DE HOPMAN DERCK BRUINS ENDE DE E. CLAES LANT VOOGHDEN WAREN DESES CONVENTS.
GDW, blz. 904, nr. [5144].

2. Geveltekst

[5145]JACOB EN ANNA GASTHUIS, GESTICHT IN 1494 DOOR JACOB GROVENS EN ZYNE HUISVROUW ETEKE SLUCHTINGE. HERBOUWD IN 1861 F. LIEFTINCK, M. W. STUIVINGA, W. LAMAN TRIP, VOOGDEN.
Wapen: Een monogram, gevormd van de letters S.I., vergezeld van drie schelpen. 2. Voorwerpen ten behoeve van de voogdij Drinkbekers
GDW, blz. 904, nr. [5145].

[5145A]HOPMAN WARNER DUIERTS SYLMAN, HOPMAN DERCK BRUINS, LIEUTENANDT DERCK BYMHOLT, IN DER TYDT VOOGHDEN OVER JACOBI GASTHUIS, 1695.
Wapen: Een monogram, gevormd van de letters S.I. vergezeld van drie schelpen.
N.B. Zilver. In tweevoud. GMG, inv. nr. 1975/38. Afgebeeld: GDW, plaat XL. HLZ, nr. 110.
GDW, blz. 904, nr. [5145A].

g. Jan Luitens of Jannis Baroldi gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5146]JAN LUITENS OF IOANNIS BAROLD GASTHUYS.
N.B. XVII. Overgebracht van gang Gelkingestraat naar Noorderbinnensingel 82-87. Zie: KGO, blz. 184b.
GDW, blz. 904, nr. [5146].

[5147]HET JAN LUITENS OF JANNIS BAROLDI GASTHUIS, GESTICHT ANNO 1591. HERNIEUWD IN 1931 TOEN VOOGDEN WAREN WILLEM HENDRIK BERNARD GERNER, ERFVOOGD, DE 16DE SEDERT DE STICHTING, MR. JOANNES R~MELINGH, VOOGD.
N.B. Naam van voogd verwijderd, 1945.
GDW, blz. 904, nr. [5147].

h. Juffer Tette Alberda gasthuis

1. Gebouwen905

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5148]JUFFER TETTE ALBERDA GASTHUIS. GEFUNDEERD 8 FEBRUARI 1658.
N.B. XIX.
GDW, blz. 905, nr. [5148].

i. Mepschen gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5149]DIT GASTHUIS HEEFT GESTIGTET DIE ED. ER. VROUWE SYERE D'MEPSCHE, WEDW. VAN DIE ED. ER. JR. OTTO TER HANSOUWE, OF VRYDAGH VOOR MICHIEL A° 1479. GERENOVEERD TOEN DE HOOGWEL GEBORENE VROUWE J. M. STORM VAN 'S GRAVESANDE GEBORENE BARONESSE COENDERS VAN HUISING ERFVOOGDESSE, EN WILLEM ROEGHOLT, VAANDRIG DER BURGERYE, BOEKHOUDER WAREN II" 'T JAAR 1786.
N.B. Afgebeeld: GVA, 1936, blz. 100/101. Stichteres was echter Siert Meyma. Zie: OBS, blz. 54, 56. Stichtingsdatum 24 september. 'Erfvoogdesse' Johanna Juliana Coenders, vrouw van Jacob Charles Storm van 's-Gravesande. Zie: Jaarboek van het centraal bureau voor genealogie, 1963, blz. 190.
GDW, blz. 905, nr. [5149].

2. Bouwfragment

[5150]DIT GASTHUIS HEEFT GESTICHTET DIE ED. ER. VROUW SYERD D' MEPSCHE.
N.B. Zie: GDW, nr. 5149.
GDW, blz. 905, nr. [5150].

j. Sint-Anthoniegasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1.Gedenksteen

[5151]1725 HERNIUWT ALS VOOGDEN WAREN QUINTYN PABUS, LUIT C. RADYS, OLD. HINDR. STAATS ALS BOEKHOUDER.
N.B. Afgebeeld: NBS, blz. 62.
GDW, blz. 905, nr. [5151].

2. Poort

[5152]1664. / BESPODT NIET EEN OUT WYF OFTE MAN / NIEMANI WYET WAER T HEM TOE COMEN CAN / VAN OUDERDOM EN DOOT / GORT ALLEIN BEVRYT / ALLE ANDERE DINGEN VORANDEREN MEl DAER TYT.
DOOR ORDRE VAN DE ED. MOG. H. HEEREN BORGEMEESTEREN E1 RAEDT IS DIT GASTHUYS GERENOVEERT ALS DE OUTSTE LIEUTENANT RUDOLPH BAVINGK, VAENDRICH LOUYS VAN MEEUWEN, EN DE BOECKHOUDER RYCK BUYTENPOST VOOGHDEN WAEREN DESE! CONVENTS ANNO 1695 EN A° 1696.
ANNO 1721, DEN 4 AUG., IS DEESE POORTE GERENOVEERT DOE DE OLDFRMAN HINDRICK OTTENS, QUINTINUS PABUS, LIEUTENANT CHRISTOPHER RADYS WAEREN ALS VOOGDEN EN BOEKHOUDEF DEESES CONVENTS.906
N.B. Afgebeeld: Mooi Groningen, 1916, blz. 4/5. Ook: Het gezicht van onze stad Groningen. Groningen z.j. blz. 50.
GDW, blz. 905, nr. [5152].

k. Ubbena gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5153]DIT GASTHUIS IS GESTICHTET TER EHREN GODES VAN DE EDELE ERENTF. SAL. GESTRENG. HEER JOACHIM UBBENA, RITT., IN SIN TIT BORGEMEST. ENDE CONINCKL. MAJEST. MEDE HOEVETMAN DER STADT GRONNINGEN ENDE OMLANDEN, ENDE DIE EDELE EHR EN VOELDOEGENTRICKE SAL. VROU JOHANNA JARGHES ANDERS UBBENA, SIN GEWESENE L. HUISFROU, ENDE IS VAN HAER EHELUIDEN GENOEMPT S. JOHANNES GASTHUIS.
Wapens, op afzonderlijke stenen, vrijwel onherkenbaar gemaakt: Rechts: Onherkenbaar. Helmteken: Ubbena. Links: Jarges. Helmteken: Jarges [1].
N.B. Eertijds Oude Kijk int Jatstraat. Foto: GAG, Fotoverzameling, nr. 1440+; wapenstenen hier onderling verwisseld. Overgebracht naar Korreweg 160. Steen met tekst niet meer aanwezig. Vervangen door kopie met toevoeging: OVERGEBRACHT EN GEBOUWD 19231, Wapenstenen nu in goede verhouding.
GDW, blz. 906, nr. [5153].

l. Vrouw Fransens gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5154]VROUW FRANSENS GASTHUIS, GESTICHT 1668, GERENOVEERT MDCCLXVIII ALS DIETER DYKEN, PETRUS PRUISSEN BOEKHOUDER EN HARMANNUS REITS VOOGDEN WAAREN DESES CONVENTS.
N.B. Rattengang 23. Afgebeeld: Wouter van Riesen. Albarta ten Oever. Nijkerk z.j. Blz. 76. Gasthuis overgebracht naar Warffum, 1969/1970. Afgebeeld aldaar: Heemschut, 1976, blz. 69.
GDW, blz. 906, nr. [5154].

m. Zeyls gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5155]DIT GASTHUIS HEEFT TER EEREN GODTS OPGERICHT DE E. BERENT JANSEN SEYELTIEN END ENGELTIEN JACOBS SYN HUISVROUWE, WAEROVER DE HEER PASTOR FOCCO THEODORI EN D.E. JAN DERCKS SEYELTIEN ALS D'OUSTE ARFVOOGDEN ZYN; IS GESTICHT DEN 3 MAY ANNO 1668.
N.B. Focco Theodori, predikant Winschoten. Zie: NGP, blz. 190. Bij plaatsing van GDW, nr. 5156 ter wille van gelijkvormigheid boven en beneden voorzien van aanzetstukken. Afgebeeld: GDW, plaat XXXIX.
GDW, blz. 906, nr. [5155].

[5156]ZEYLS GASTHUIS. GERENOVEERT DOOR DE HR. SECRET. L. BECKERINGH EN VR. E. C. SYPKENS, EHELIEDEN, VOOGD EN ERFVOOGDES, VR. F. SYPKENS, WEDUWE VAN DE HR. PASTOR G. E. ENGELMA, ERFVOOGDESSE, EN DE HR. SECRET. W. BECKERINGH, ERFVOOGDT EN BOEKHOUDER, ANNO 1751.907
N.B. Afgebeeld: GDW, plaat XXXIX. Pastor G. E. Engelma, predikant Oosternieland. Zie: GDW, nr. 3066.
GDW, blz. 906, nr. [5156].

5. LEENS

a. Gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5157]G.A.T.E. ANNO 1657. TOT NUT VAN ARME MENSCHEN IS DIT HUYS GEBOUT DOOR ORDRE VAN D' WELEDELEN GESTRENGEN HEER ALLART VAN STARKENBORCH, HEER VAN VERHILDERSOM, LEENS ETC. ALS D' E.W.D. BERNH, CRASSUS PASTOR, D'E. MR. GEERT JANSEN KERCKVOGHT, MR. WIBBO TAMMES EN WE. CLAES JURJENS ARMEVOOGDEN WAREN.
N.B. GMG, inv. nr. 301. Afgebeeld: GDW, plaat XXXIX. Beginletters: GOD ALLEEN TOT EER.
GDW, blz. 907, nr. [5157].

6. NIEZIJL

a. Gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenksteen

[5158]DIT ARMENHUIS IS GESTICHT ANNO DOMINI 1791 TEN TYDE VAN DE PREDIKANT P. METTEVIER, ZYNDE W. WILLEMSZ EN H. PIETERSZ OUDERLINGEN, EN K. KLAASENS EN ... KERKVOOGDEN, EN H. HENDRIKS SCHOOLMEESTER EN VOORZANGER.
N.B. Hoofdstraat 49-51, onder vuilnisbelt. Mededeling.
GDW, blz. 907, nr. [5158].

7. OOSTERWIJTWERD

a. Gasthuis

1. Gebouwen

a. Gasthuis

1. Gedenkstenen

[5159]Wapen, vrijwel onherkenbaar, vergezeld van ANNO 1676: Ripperda.
N.B. Gijsbert Herman Ripperda liet in 1676 ook het huis te Oosterwijtwerd vernieuwen. Zie: OBS, blz. 326.
GDW, blz. 907, nr. [5159].

[5160]HET DIACONIEGASTHUIS TOT OOSTERWYTWERT IS GESTIGT DOOR DE VROU VAN DESE HEERLEIKHEID. ANNO 1707.
N.B. Jaartal onduidelijk beneden in overgeverfde rand. Josina Maria Ripperda, weduwe Gijsbert Herman Ripperda, vrouw van Oosterwijtwerd. Zie: GDW, nr. 3099.908
GDW, blz. 907, nr. [5160].






Contact


Bron: A. Pathuis, Groninger gedenkwaardigheden. Teksten, wapens en huismerken van 1298-1814
(Assen/Amsterdam 1977), met aanvullingen en correcties door R.H. Alma.
Met dank aan Elibert Datema voor het scannen en ocr'en.
Aanvullingen en correcties graag naar mailredmeralmanl.



Laatst bijgewerkt 6 mei 2012
Naar begin van de pagina